YORUM | MEHMET DOĞAN
Her Kurban Bayramı bir Hz. İbrahim ve İsmail kutlaması, daha çok Hz. Hacer kutlamasıdır.
Kaderin, insanlık arsasının merkezinde kaynayacak, kıyamete kadar insanları sulayacak kaynağın avuçlarına doğacağı kadını, yavrusu İsmail ile birlikte ıpıssız arsaya misafir edişi; kuş uçmaz kervan geçmez, kuşsuz, ağaçsız bir alana konuk edişi, akıl sınırlarını zorlayan, çatlatan bir teslimiyetin destansı hikâyesi daha tam anlatılmadı.
Batılı feylesofun idrakini zorlayan İsmail’in kurban edilişini “Korku ve Titreyiş” ile kaleme almasının yanında, Hz. Hacer’in Allah evinin arsasına, henüz yerleşime açılmamış bir toprağa, tek başına bırakılışının, korku ve titreyişten öte bir akılalmazlık, dehşet ve ürperti, hayret ve hayranlık ve ifadesi çok zor duygular tufanıyla insanı kuşatması çok daha önemli değil mi? Bütün insanlık tarihinin en ibretlik tablosu bu olmalı değil mi?
Tarihte insanlar tek veya toplu sürgünler yaşadı, göçler yaşadılar. Hz. Hacer ve İsmail örneği ne sürgün ne de göçle açıklanabilir. Bu, eşsiz, örneksiz, tek bir olay. Hikmet ve ibret dolu eşsiz bir olay. Eşiniz, can yoldaşınız sizi, kucakta bebeğinizle alacak, aylarca süren yolculuktan sonra hiç bilmediğiniz âdeta bir başka gezegene götürüp bırakacak ve arkasına bakmadan da dönüp gidecek. Ve siz arkasından koşup: “İbrahim! Bizi burada bırakıp nereye gidiyorsun?” diyeceksiniz. Ama Zemzem, içindeydi Hz. Hacer’in. Allah evi gönlündeydi kutlu Ananın. Bunun için sorar tekrar: “Bunu Allah mı istiyor? Evet cevabını alınca da: “Yürü git, o zaman bizi sabredenlerden bulacaksın” der. Ve Hz. İbrahim, arkasına dönüp bakmadan yürür.
Kader sorgulanmaz, ibret ve hikmetle düşünülüp kavramaya çalışılır. Hz. Hacer çok yoğun, çok yönlü, zengin bir kader tablosu, ilahi bir mesaj. O, bir eş, bir anne, bir kul… Hem de İslam milletinin annesi. Ümmetin annesi Hz. Hatice, milletin annesi de Hz. Hacer. Hangi zenginlikte niteliklerle anarsanız anınız yine de tam anlatamayacağınız iki ideal tablodur, bu iki Annelik, kadınlık, hayat arkadaşlığı tablosu. Adem’in sırrı, İbrahim’in sırrı, Hz. Muhammed’in sırrı “Kadın”. Havva, Hacer, Hatice.
Hz. Hacer tablosu, korku ve titreyişten öte hayret ve hayranlığı, teslimiyet ve itaat dolu tertemiz bir anne tabiatını, kadınlık dünyasının zirvelerinden bir insanlık abidesini, ifadesi, anlatılması zor en yüce duygularla insanı donatan bir ruh, bir gönül tablosunu sunuyor bize. İdeal bir eş, ideal bir anne ve ideal bir kul, bir Peygamber Hanımı.
Kâinat sahibinin çöl konuklarına ilk ikramı Zemzem. İkinci ikramı, orada yerleşmek için izin isteyen, evet, yalnız, kimsesiz görünen bir anneden izin isteyen bir Kutlu Kervan. Zorba değil, zorda kalmış görünen gaib erenlerden bir kutlu kervan. Hz. Yusuf’u kuyudan çıkaran kervan da o kabileden olmalı.
Oraları şenlendiren Yüce Yaratıcı, İsmail’in kurban edilmesini diler. Teslimiyet kutbu, isteğe, İsmail’i tertemiz giydirip süsleyerek cevap verir. Bayrama gönderir gibi süslenir, kınalanıp sürmelenir İsmail. Baba teslim, ana teslim, İsmail teslim, “Baba, sana emredileni yap” diyen bir yüce ruh… Ve şeytan ortada şaşkın, sefil. Taşlanıyor, kovuluyor, sürgün ediliyor. Bütün ayartılarıyla, vesvese ve desiseleriyle defediliyor.
Teslimiyet abidesi Kutlu Aile, göklerden indirilen yakınlık köprüsüne, razılık makamına yükseltiliyor. Koç geliyor. Kurban geliyor.
Kâbe kuruluyor. Temel bulunup üzerine kutlu yapı örülüyor. Baba-Oğul usta ve çıraklığında ev tamamlanıyor. İnsanlık evi, İslam milletinin evi yükseliyor.
İbrahim ve İsmail geleneği, Hz. Hacer sütü ve zemzemiyle beslenen Allah’a yakınlaşma yolculuğu, yol yol, kol kol, kafile kafile dünyanın dört bir yanına zemzem taşıyor. Harclarına zemzem ve gözyaşları katılan evler, mescidler kuruluyor. Kurbanlar, insanlar arasında İbrahim ve İsmail mayalı, Hz. Hacer şefkati ve merhametiyle yoğrulu bir akrabalık, kardeşlik oluşturuluyor.
Hacerler, İbrahimler, İsmailler yeryüzü bayram alanlarında her yanı Safa ve Merve, Arafat ve Kâbe bilip salavatlarla bereket ve mutluluk dolu dünyalar kuruyorlarken ey nefsim! Sen bu kurbanda neredesin?
