Brexit No-Exit!

Yorum | Erhan Başyurt

İngiltere’nin, Avrupa Birliği’nden ayrılma (Brexit) başvurusu Mart 2019’da devreye girecek.Referandumda AB’den ayrılma yanlılarının yüzde 52 ile çoğunluk sağlamasının üzerinden iki buçuk yıl geçti.

İngiltere Başbakanı Theresa May, geçtiğimiz hafta AB ile uzlaşma oranlarının yüzde 97’siyi bulduğunu açıkladı.

Ancak çözülemeyen bir sorun olarak ‘’İrlanda sınırı’’ varlığını sürdürüyor ve İngiltere’nin tek taraflı anlaşmasız AB’den ayrılması ihtimali halen güçlü olarak varlığını sürdürüyor.

Temel sorun, Birleşik Krallığı’n parçası olan Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti’nin sınırında yaşanıyor.

AB de, İrlandalılar da adada yeniden bir bölünme yaşamasını istemiyor. İrlanda’da Brexit karşıtları çoğunlukta…

Kuzey İrlanda’da ile İngiltere arasında 1998’de varılan ‘Hayırlı Cuma Anlaşması’ da, IRA’nın silah bırakmasının yanı sıra, İrlanda Cumhuriyeti ile Kuzey İrlanda arasında güçlü siyasi ilişkiler, serbest kültürel ve ticari geçişleri öngörüyor.

***

Kuzey İrlanda sınırında tıkınma ‘backdoor’ krizi olarak adlandırılıyor.

Kuzey İrlanda ve İrlanda Cumhuriyeti arasında yeniden tel örgüler örülmeyecekse, serbest dolaşım ve gümrük birliği gerekiyor.

İngiltere’de ‘Brexit’ şahinleri gümrük birliğinden de çıkılması yanlısı.

Bu durumda, Birleşik Krallık ile Kuzey İrlanda arasında bir sınır örülmüş oluyor.

AB’nin KDV ve ithal ürünler standartları farklı olduğu için, İngiltere’den gelen malların Kuzey İrlanda limanlarında incelenmesi gerekiyor.

İkincisi, AB içerisinde kaygılar var. Kuzey İrlanda, gümrük birliği içinde kalırsa İngiltere’nin ABD ve diğer ülkelerden ikili anlaşmalarla düşük vergilerle ithal ettiği malların Kuzey İrlanda üzerinden AB’ye sokulmasından endişe duyuyorlar ve sıkı gümrük denetimi istiyorlar.

***

Geriye fazla seçenek kalmıyor.

İngiltere, Kuzey İrlanda’yı gümrük birliğinde bırakıp, kendisi çıkabilir. Bu durumda, Kuzey İrlanda, Birleşik Krallık’tan ‘fiili’ olarak kopmuş olur.

Kuzey İrlanda da İngiltere ile birlikte, gümrük birliği dahil Brexit gerçekleştirir. Ancak bu durumda da, ‘Hayırlı Cuma’ şartları da ortadan kalkacağı için Ada’da yeniden çatışma ortamına dönülmesi kaygısı var.

İngiltere, AB’den gerekli anlayışı görmezse tek yanlı anlaşmasız çekilebilir. Bu mümkün, ancak bunun da ekonomik komplikasyonları yüksek olacaktır. İngiltere, AB’nin finans merkezi olma özelliğini kaybetme riski ile karşı karşıya kalabilir, ekonomik kayıplar yaşanabilir.

‘’Yüzde 3’’ gibi bir anlaşmazlık kaldıysa eğer, bunlar büyük riskler. Herşeye rağmen AB ile İngiltere arasında bir son dakika uzlaşmasının olması, her iki taraf için de daha iyi sonuçlar verecektir.

Ara formül olarak, İngiltere’nin AB’den çıkması ama gümrük birliğinin bir süre daha sürmesi ve İrlanda sınırı tartışmalarının bu süreçte çözüme kavuşturulması görünüyor.

İngiltere’de, ani ve tek yanlı Brexit’e hazır olmayan birçok sektör görünüyor. Gümrük düzenlemeleri henüz AB’ye göre ayarlı, ilaç sektöründe AB’den ithal çok sayıda ilaç var, bir de AB’ye gümrüksüz satışlar için İngiltere’ye kurulmuş çok sayıda yabancı yatırım var ve onlar ciddi bir tereddüt yaşıyorlar.

AB’den siyasi olarak ayrılıp, gümrük birliğinde kalmanın bir avantajı da, giderek artan yeniden referanduma gidilsin taleplerinin güç kazanması, ve ikinci bir oylamaya imkan doğması olabilir.

***

Tabii bir de iç politikaya bakan yanları var krizin.

May hükümeti, aslında azınlık hükümeti. Parti içersinde de çok sayıda şahin Brexit yanlısı var.

Herkesi memnun eden bir kararın çıkması mümkün görünmüyor.

Gümrük birliğinde kalınılırsa, parti içindeki muhalefetin May’e isyan etmesi söz konusu.

Kuzey İrlanda dışarıda bırakılırsa, May hükümetini dışarıdan destekle iktidarda tutan İngiltere ile birlik yanlısı Kuzey İrlanda’daki Demokratik Birlik Partisi’nin desteğini çekmesi demek.

İngiltere’nin tek yanlı çıkması demek, ekonomik kriz ve kaos riski nedeniyle, May iktidarının yıpranması demek.

***

İngiltere, bir süredir Brexit nedeniyle ciddi siyasi ve diplomatik krizler yaşıyor.

Ara formüllerle kriz aşılsa bile bir siyasi krizi tetiklemesi kaçınılmaz gibi görünüyor.

“Britain (Britanya) ve Exit (Çıkış) kelimelerinden türetilen Brexit giderek ‘no exit’ (çıkış yok) halini alıyor…

Çok daha ilginci, Brexit’in İngiltere’ye nasıl ekonomik ve siyasi faydalar sağlayacağına dair sağlıklı ve ikna edici tezler hala sunulamıyor…

Türkiye'de bu haberi engelsiz paylaşmak için aşağıdaki linki kopyalayınız👇

1 YORUM

  1. Brexit nedir?
    Brexit, Britanya’nın ilk iki harfi ile exit(çıkış) kelimesinin birleşmesinden oluşan Brexit, İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden çıkması anlamına gelmektedir.

YORUM YAZIN

Lütfen yorumunuzu yazın
Lütfen isminizi girin