Basın İlan Kurumu’nun (BİK) medya kuruluşlarına gönderdiği kitaplarda geçen kadını aşağılayan ifadelere basın meslek örgütlerinden tepki yağdı. Basın Konseyi ve Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) BİK’i özür dilemeye çağırırken Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) ise cinsiyet eşitlikçi bir yaklaşımın benimsenmesi gerektiğini ifade etti.
YANLIŞ DÜZELTİLMELİ
BirGün’e değerlendirme yapan Basın Konseyi Başkanı Pınar Türenç, “BİK’in medya kuruluşlarına gönderdiği kitaplardaki skandal ifadeler gerçek mi, evet gerçek. Hâlâ bu devirde, saçma sapan yakıştırmaları kitaplaştırarak akıllara nakşetme çabalarını aklı başında kimsenin kabul edilebilmesi olanaksız.” dedi.
Türenç, “Şimdi hepimizi düşündürmesi gereken, halkın vergileri ile desteklenen ve yaşatılan bir kamu kurumunun bu yanlışa yol açması olmalıdır. Bu garabete herkesin, gazetecilerle birlikte isyan edip, eleştirmesi beklenmelidir. Yanlışın düzeltilmesi asıl hedef olmalıdır” ifadelerini kullandı.
KABUL EDİLEMEZ
TGS Kadın ve LGBTİ+ Komisyonu Üyesi Gülfem Karataş ise şöyle konuştu: “Üniversitelerde dil üzerine çalışan öğretim üyelerinin dilin nasıl doğru kullanılacağını bilmemesi ayıp. BİK gibi 1961 yılından bu yana gazetelerin resmi medya ayağının yürütüldüğü bir kurumun da bu tarz yanlışa ön ayak olması ayrıca ikinci bir ayıp. Bunu haber yapan BirGün’e yönelik BİK’in de tutumu kabul edilemez. Özür dilemesi ve toplatılması gerekirken bir de teşekkür edilmesi beklenmiş.”
TGC Kadın Komisyonu’ndan yapılan açıklamada ise “Kadınlara yönelik aşağılama ve hakaret içeren ifadelerin yer aldığı sözlüklerin rehber kitap olarak paylaşılmasını hayret ve üzüntüyle karşılıyoruz. BİK tarafından medyaya dağıtılan bu sözlükler, kadınlara yönelik hakaret, aşağılama içeren terimlerin onaylanma yeri asla olmamalı. Toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı bir haberciliğin yaygınlaşması tüm gazeteciler ve kurumlar için bir görevdir.” dendi.
Basın İlan Kurumu‘nun (BİK) medya kuruluşlarına gönderdiği ve Dr. Mehmet Gedizli’nin yazdığı Türkçenin İsimler Sözlüğü, Türkçenin Fiiller Sözlüğü ve Türkçede Öbek İsimler Sözlüğü adlı kitaplarda skandal ifadeler yer aldı. Daha önce Türk Dil Kurumu’nun sözlüğünden çıkarılması kararı alınan bazı kelimeler de dahil olmak üzere sözlükte yer alan sözcüklerde kadınlar aşağılandı.
Sözlükte yer alan sözcükler ve karşılıklarında yer alan skandallar şöyle:
* Adam: Güvenilir
* Erkek: Sözüne güvenilir, mert
* Karı Ağızlı: Dedikodu yapan erkek
* Kadın: Evlenmiş kız.
* Kaşık Düşmanı: Kadın, eş.
* Kız: Bekâr kadın
* Kirlenmek: İffeti bozulmak, lekelenmek
* Oynak: İşveli kadın
* Sokak Süpürgesi: Evinde oturmayıp çok gezen kadın, sürtük
* Sürtük: Vaktini gezerek geçiren, evinde oturmayan kadın
* Taze: Genç kadın
* Yollu: Kolayca elde edilen kadın
Mehmet Gedizli kimdir?
Kitabın yazarı Dr. Mehmet Gedizli yaklaşık 20 yıldır Sakarya Üniversitesi’nde Türkçe eğitimi dersi veriyor. Dil üzerine çalışmaları bulunan Gedizli’nin ‘Tek kelimede üç dil’, ‘Dilinizdeki kelimelerimiz’ gibi kitapları bulunuyor.
TDK’DEN ÇIKARILMIŞTI
Bu ifadelerin bir kısmının Türk Dil Kurumu Sözlüğü’nde de benzer şekilde yer alması kadınlar tarafından yargıya taşınmıştı. Ankara 6. İdare Mahkemesi, ‘oynak’, ‘taze’, ‘müsait’, ‘yollu’ gibi kelimelerin ifadelerinin kadını aşağıladığını belirterek Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünden çıkarılmasına karar vermişti.
