YORUM | M. NEDİM HAZAR
İnsan bedeni aldığı besinler ile doğru orantılı olarak gelişirken, ruhu da hakikat ve yalana dayalı bir besin programı izliyor. Her hakikat dışı unsur insan ruhunda bir hasara yol açarken, yalan ise karanlığı besleyerek karartıyor ruhları. Ve bu kararma bir süre sonra bedensel komplikasyonlara dönüşüp sirete yansıyor.
Bakışlar örneğin… “Onların kalplerini ve gözlerini ters çeviririz.” diyor Kur’an-ı Kerim (6/110). Hakikat ile olan ilişkisi nispetinde samimileşip, etkili olabiliyor. Aksi durumda ilk kaçış bakışlardan başlıyor. Samimiyet önce gözlerden terk ediyor ruh ve beden gemisini. Yalan filikasına atladığı gibi uzaklaşıyor bakışlar. “Kararı verirken yüzümüze bakamayanlar, bakışlarını kaçıranlar” ifadesinden bunu anlıyorum ben.
Türk Tabipleri Birliği vaktiyle şöyle bir açıklama yapmıştı: “Bizler hekimiz. İnsanın bin bir ruh halini, bin bir duygu durumunu biliriz. Başbakan Erdoğan’ın duygu durumundan endişe duyuyoruz. Fevkalade endişe duyuyoruz. Kendisi, çevresi, ülkemiz adına endişe duyuyoruz. Endişemizi kamuoyuyla paylaşıyoruz.” Hakaret davasıyla yargılanan sinemacı Mustafa Altıoklar ise savunmasında, müştekide narsistik, kişilik bozukluğu olduğunu söylerken ne bir benzetme, ne bir yakıştırma, ne bir aşağılama düşüncesinin olmadığını vurgulayıp şöyle diyordu: “Ben teşbih yapmadım, teşhis koydum.”
Ülke yine seçim sath-ı mailine girdi. Kocaman inşaat duvarlarında, billboardlarda, kısacası hemen her yerde sahte tebessümlerle siyasetçi portrelerine denk geleceğiz. Profesyonellerin kurgulamasıyla üretilmiş bir dolu sentetik bakış. Oysa normal hayatta, yaptığımız işlerde, aldığımız kararlarda, verdiğimiz tepkilerdeki bakışlarımızdır aslolan. Afişlere değil hayatın içindeki bakışlara bakmak lazım bu yüzden. Çünkü bakış, ruhun ve bedenin beslendiği kaynakları ele veriyor bir şekilde. Şu tasvir yeterli değil mi: “Gözleri horluktan aşağı düşmüş bir halde kendilerini zillet bürür.” (68/43)
Stanley Kubrick 1971 yılında çekti A Clockwork Orange’ı. Otomatik Portakal ismiyle çevrildi dilimize. Endüstri devrimi sonrasında Britanya’da yaşanan ahlaki çöküş ve değerlerin tepetaklak oluşunu anlatıyordu film. Toplum öylesi bir dumurizasyon yaşamıştır ki, iyi ile kötü ayırt edilemez hale gelmiştir. Bir grup proje gencin (artık trol mu desek, ne desek) millete uyguladığı şiddeti resmeder Otomatik Portakal. Filmin kahramanı Alex’in tuhaf bakışını süsler afişi. Bu bakış yabancı değildir aslında.
Aynı yönetmenin ünlü gerilim filmi The Shining – Cinnet’in kahramanı Jack Torrence de benzeri bir bakışta bulunur filmin bir noktasından sonra. Aslında aklı başında efendi bir yazar olan Jack’in bozulması önce bakışlarda başlar. Daktilo başında iken karısına öylesine bir bakış atar ki, zavallı kadın gidişatı hisseder. Daha sonra ise, adeta bir canavara dönüşür Jack ve eline geçirdiği baltayla kendi eşi ve çocuğunu öldürmeye kalkışır. Kocaman Overlook Oteli mutlu bir aile için bir anda vahşi ıssız bir av ormanına dönüşür.
Bir başka ‘Bakıştaş’ kahraman ise yine Kubrick’in savaşı ve şiddeti eleştirdiği Full Metal Jacket filminde vardır. Acemi erlere hayatı zindan eden eğitim çavuşuna isyan edip sonunda balatayı sıyıran kilolu, beceriksiz ve zihni ağır işleyen denizci “Gomer Pyle” tuvalette G3’e şarjörü takar. Belli ki niyeti bozmuştur. “Eğitimde her şey mubahtır” zihniyetiyle enva-i çeşit baskı ve şiddeti meşru gören ağzı bozuk eğitim çavuşunun tehditleri işe yaramadığı gibi tetikler psikolojisi bozuk erin şiddete meylini ve önce çavuşa, sonra kendi kafasına sıkar. İşte son nefesinden önce bu meşhur bakışı atar seyirciye Gomer Pyle.
Hocaefendinin bakislari da havuz medyasina cok meze oldu. Gerek yok böyle seylere. Bosa zaman israfi
Tayyip müslüman kimliğin arkasına saklandığından o tür bir bakış yapmaz. Belki boşta bulunursa yapar. O daha çok mütevazi görünmek ister. Fanatiklerini bu şekilde kandırır. Kötü bakışın fanatik müslümanlarda işe yaramayacağını bildiğinden göz önünde olduğu her anında buna dikkat ederek davranır. Bakışlarını gizlemek için bazen gözlük takma ihtiyacı duyar. Ayrıca sadece suratı değil bazen bedeni de kendini ele verirdi. Demek kendini değişik duygulara kaptırdığı zaman o mütevazi duruşu pozisyonunu terk eder ve psikolojisini yürüyüşünde de belli eder. Ergenlerin hafif artistçe bir yürüyüş tarzı olur özellikle kenar mahalle gençlerinde. Adeta özüne döner gibi ve ben artık kenar mahalle sakini değil gerçek bir liderim edasıyla havalı yürüyüşünü yapar. Dikkatli gözler bunun yürüyüşü de değişti diyerek hiçbir şey anlamasa bile sadece yürüyüşünden bir terslik olduğunu anlarlar. Fakat bu yürüyüşünü en güçlü döneminde artık yapamıyor. Çünkü beyninde bir sorun olmalı ki ayaklarına sinyal gitmiyor. Ayakları yerden kalkmıyor. Sanki paten sürer gibi yürüyor bazı zamanlarda. Muhtemelen sarayına gizlice giren bir sinek bunun burnundan girerek beynine ulaşmış ve beynini pislemiş. Muhtemelen o pislikler sinirlerin ileti yapmasını engelliyor. O pisliği temizlemek için kireç sökücü, mikrop öldürücü ilaçlar kullanıyor olmalı. Yani adam bacaklarda güç kaybı yaşıyor. Belki fıtıktır. Sinekler omuriliğine girmiştir. O yüzden o havalı yürüyüşünü artık yapamıyor. Ayaklarını yerden kaldıramıyor. O yüzden kenar mahalledeki bir gencin hiçbir şeyi olmadığı halde havalı yürüyüşünden aldığı lezzeti kendileri yaşayamayacak artık. Ellerde sorun yok. Düne kadar o parmaklarla ekranın içine sokarcasına dört işaretini yapıyordu. Gözlerinde bahsettiğiniz bakış olmuyor çünkü onu öfkelendirecek her şeyden uzak duruyor. İnsanlarla teması kesildi. Basın ile teması kesildi. Onu soyutladılar sarayda. O yüzden istenilmeyen bir iletişim kazası yaşamadığından gözleri o katiller gibi olmuyor hiç. Eğer bir insan kurtulup ona muhatap olsa o zaman siz o gözleri, çıldırmışlığı, öfkeyi kontrol etmeye çalışmasını, birilerine kaş göz hareketleriyle işaretler yapmasını görün. Zaten Kılıçdaroğlu bunu bildiği için ona meydan okuyor, çünkü onu çok kolay çıldırtabileceğini biliyor. Ama Kılıçdaroğlu büyük risk alır çünkü öfke krizine girdiğinde o kötü bakışlar oluşacaktır ve Kılıçdaroğluna zarar verebilecektir. Yani onun mütevazi görünümünden gerçek yüzünü göstermek eğer fırsat verseler çok kolay. O zaman ne bakışlar yakalanır, filmler bu bakış yanında masum kalır. O bakışı yakaladığınız zaman onun gerçek dünyasına girmiş sayılırsınız. Aslımda tedavisi de maalesef bu öfke nöbetini yaşadığı konular ile yüzleşmesine bağlı. Bunu insan içine çıkarak çözebilir. O ise insanlardan kaçıyor. Ne yapsın? Hiç bir insana güvenemiyor. Çünkü çok kötülük yaptı. Bunu o da biliyor insanlarda. Sadece konuşulmuyor. Yani şu an için onun suç işleme özgürlüğü, tecavüz etme özgürlüğü var. İnsanlara güvenemediği için, çünkü artık insanlardan kötülük göreceği paranoyasına kapılmış çünkü çok kötülük yapmış o yüzden insanları yanına yanaştırmıyor. Sadece kendisi ve paraları var dünyasında.