MEHMET DİNÇ – STRAZBURG
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Güneydoğu’da 2015 Ağustos ayında başlayan sokağa çıkma yasakları ile ilgili 43 başvurudan 34 başvuruyu öncelikli olarak değerlendirirken 9’unu reddetti. Türk hükümetinin yazılı görüşlerini istedi. Davacılar, hukuka aykırı öldürme, yaşam hakanın ihlali, kötü muamele gibi gerekçelerle özgürlüklerin ihlali iddialarında bulunuyor.
Güneydoğu’da il, ilçe, köy ve kasabalarda 2015 yılının Ağustos ayından itibaren ilan edilen sokağa çıkma yasakları sırasında 160’tan fazla kişi geçici tedbir kararı verilmesi talebiyle 2015 Aralık’ta AİHM’e başvurdu. Tedbir taleplerinin büyük kısmı Cizre ve Sur ilçesinden meydana gelen olaylar neticesinden yapılmıştı.
Başvurucular Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde (AİHS) 2.3.ve 5. maddelerinin (yaşam hakkı, işkence yasağı, özgürlük ve güvenlik hakkı) ihlallerini gerekçe göstererek AİHM’e başvuruda bulundular. AİHM başvurulardan 34 tanesinin öncelikle incelemeye uygun görerek, başvurularda yer alan iddialar karşısında Türk hükümetinin yazılı görüşlerine sunmaya davet etti.
Anayasa mahkemesi reddetmişti, AİHM öncelik vererek tekrar incelemeye aldı
AİHM, 8 aralık 2016’da KHK mağduru öğretmen Akif Zihni’nin kararında olduğu gibi başvuranların tedbir değerlendirmesini erteleyerek Anayasa Mahkemesine (AYM)’ye başvurmasını istemişti. AYM4ye başvuran davacılar red cevabı aldı. Bunun sonucunda iç hukuk yolları tükenen davacılar tekrar AİHM’e başvuruda bulundu. Bunun üzerine AİHM 41. Madde (bazı davalarda öncelik tanınmasına yönelik iç tüzük) maddesini devreye sokarak davaları tekrar incelemeye aldı.
AIHM, sokağa çıkma yasaklarının devam ettiği sırada, yaralı halde hastaneye kaldırılmayı bekleyen 5 başvurucunun yaşam haklarının ve vücut bütünlüklerinin korunması için Türkiye Hükümeti’ne bildirimde bulunmuştu. Başvuranlardan dördünün hayatını kaybetmesi, beşinci başvurucunun da hastaneye kaldırılması üzerine, ihtiyatı tedbir kararlarını kaldırmıştı. AİHM, bu dört kişinin, Hükümet’in tedbir kararlarına uymaması nedeniyle hayatlarını kaybettikleri iddia etmiştir.
Cizre’de bodrum katında öldürülen 60 kişi için hükümetin görüşleri isteniyor
Ocak 2016’da Cizre’de bodrum katlarına düzenlenen operasyon sırasında 60 kişi hayatını kaybetmişti. Cizre’de üç binada mahsur kaldıklarını iddia eden 43 kişi, AİHM’ye yaptıkları başvurudan kısa bir süre sonra hayatlarını kaybetmişti. Bu kişilerin sığındıkları binaların güvenlik güçleri tarafından bombalanması sonucu öldükleri iddia edilmektedir. Hayatlarını kaybeden bazı başvurucuların yakınları başvurulara devam etmek istediklerini ifade etmişlerdir.
Hidayet Karaca’nın özgürlük hakkı 730 gündür ihlal ediliyor
AIHM bazı davalara öncelik tanıma hakkı var. Öncelik verdiği konuların başında ise yaşam hakkı, özgürlük ve güvenlik hakkı yer alıyor. 14 Aralık 2014 tarihinde hukuksuz şekilde tutuklanan Samanyolu grubu başkanı Hidayet karaca tahliye kararı verilmesine rağmen, tahliye kararını veren hakimle birlikte hapishane özgürlük hakki elinden alınıyor. Hidayet Karaca, Mehmet Baransu, Gültekin Avcı ve 114 gazeteci ve on binlerce insan, AIHS’nin en fazla önem verdiği özgürlük ve güvenlik hakları ihlal edilerek hapishanelerde tutuluyor.
