HABER İNCELEME | YUSUF DERELİ
1915 Çanakkale Köprüsü’nden ücretli geçişler 26 Mart’ta başladı. Aradan bir ay geçti. Günlük 45 bin araç garantisi verilen köprüden ortalama 5 bin civarında araç geçti. Sözde devletin kasasından kuruş çıkmayacaktı! Geçmeyen 40 bin aracın parası, Tayyip Erdoğan’ın ifadesiyle devletin kasasından ödenecek. Bu da günlük 10-11 milyon TL yapıyor. Köprüye geçişi artırmak için geçtiğimiz hafta feribot seferlerine astronomik zamlar yapıldı ancak bu de yeterli olmayacak. Zira boğazı kullanan günlük araç sayısı toplam 10-11 bin civarında. Tamamının köprüyü kullandığını varsaysanız bile devletin kasasından günlük 9-9,5 milyon civarında ‘garanti’ ödemesi için para çıkacak.
Maliyeti 2,5 milyar Euro olarak açıklanan 1915 Çanakkale Köprüsü, milletin sırtındaki en büyük kamburlardan bir olmaya aday. Zira köprü trafiğinin, taahhüt edilen ‘garanti’ miktarını karşılama ihtimali milyonda 1 bile değil! Boğazdan geçen günlük araç sayısı resmi rakamlara göre 10-11 bin ancak verilen garanti sayısı 45 bin!
YILLIK GARANTİ ÖDEMESİ 3,5 MİLYARI BULACAK
18 Mart’ta Erdoğan tarafından hizmete açılan köprüden ücretli geçişler 26 Mart’ta başlamıştı. Ücretli geçişte 1 ay tamamlandı. Edinilen bilgilere göre köprüyü kullanan araç sayısı günlük ortalama 4 bin 500 civarında gerçekleşti. Velev ki 5 bin kabul edelim.
Garanti edilen araç sayısı ise 45 bindi. Dolasıyla geçmeyen 40 bin aracın ücreti, Tayyip Erdoğan’ın ifadesiyle ‘devletin kasasından ödenecek.’ Bu ise günlük 10-11 milyon lira civarında bir paranın Çanakkale Köprüsü için müteahhit firmalara ödenmesi anlamına geliyor. Aylık 300-330 milyon TL! Yıllık 3,5-4 milyar lira…
FERİBOT SEFERLERİNE ZAM YAPILDI
Durum vahim olunca iktidar çareyi feribot seferlerine zam yapmakta buldu.
Çanakkale Boğazı ile Adalar hattında deniz ulaşımını sağlayan GESTAŞ, feribot ücretlerine geçtiğimiz hafta 42 ile yüzde 117 arasında değişen oranda zam yaptı. 107 TL olan otomobil geçiş ücreti 135 liraya çıkarıldı. Ancak köprü geçiş ücretinin yolla birlikte 272,5 lira olduğu düşünülürse hala feribot daha ekonomik. 265 TL olan TIR geçiş ücreti ise 400 liraya yükseltildi.
FERİBOT SEFERLERİ TAMAMEN KALDIRILSA NE OLUR?
Feribot fiyatlarının artırılmasının köprü trafiğini artırmaya ne kadar etkisi olur, tartışılır. Velev ki bugün günlük 5 bin olan geçiş rakamı 7 bine çıksın. 38 bin araç için ‘garanti’ ödemesi yine Hazine’den yapılacak demek!
Feribot fiyatlarının daha da artırıldığını, bunun üzerine vatandaşların tamamının köprüyü kullandığını varsayalım. Böyle bir durumda bile köprüden günlük geçecek araç sayısı 10-11 bin civarında olacak. Dolayısıyla yine 35 bin civarında araç için 9-10 milyon garanti ödemesi yapılacak.
BİLEREK VE İSTEYEREK YAPIYORLAR
İktidar temsilcileri de o köprüden günlük 45 bin aracın geçmeyeceğini biliyor aslında…
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, geçtiğimiz haftalarda katıldığı bir televizyon programında 1915 Çanakkale Köprüsü’nün 15 Euro + KDV olan geçiş ücretiyle ilgili çok önemli bir itirafta bulunmuştu. Karaismailoğlu’nun açıklamasına göre günlük 45 bin araç garantisi verilmesinin temel sebebi, 2,5 milyar Euro’luk proje maliyetini karşılamaktı: “Yolcu garantisi, araç geçiş garantisi diyoruz. Çanakkale Köprüsü’nün maliyeti 2,5 milyar Euro. 4 yılda bitirdik. Tabi ki bu yatırım maliyetinin bir şekilde geri dönüşü olması gerekiyor. O geri dönüşün finansal modelidir, 45 bin araca karşılık gelen bedel. Biz bunu (proje maliyetini) birim araç fiyatına bölüyoruz. Aslolan araç değil. Ona verilen yatırım maliyetinin 12 yıllık işletme süreci içerisindeki formülasyonudur o.”
Halbu ki aynı Karaismailoğlu, bu açıklamasından iki gün önce, “Çanakkale Köprüsü’nden o kadar araç geçer mi’ diyorlar. Zamanı geldiğinde geçecektir. Dün 6 bin araç geçti. Sayılara takılmayın.” demişti.
