Züğürt tesellisi
HABER-YORUM | SEMİH ARDIÇ
Ne vakit iktisadî kriz patlak verse dolara alternatif para kullanılmasına dair teoriler yeniden tedavüle geriyor. Yeni para paktı Türkiye, Rusya ve İran arasında tesis edilecekmiş.
Türkiye’nin son bir senede altın rezervlerinin artması da buna işaretmiş. ABD’nin para birimi doları üç devlet dize getirebilirmiş.
FEHMİ KORU DA O KOROYA DAHİL OLDU
ABD’li iktisatçı Steve Hanke’nin “para kurulu” teorisi ile piyasada olup bitenler arasında illiyet olabilirmiş. Fehmi Koru da dahil oldu bu koroya.
Johns Hopkins Üniversitesi öğretim üyesi Hanke’nin, “Herhangi bir devletin manipüle etmesine açık olmayan altın gibi bir maddeye endeksli yeni bir para birimi” tavsiyesi kâğıt üzerinde çok parlak bir fikir gibi duruyor.
ABD başkanlığı esnasında Bill Clinton’a müşavirlik yapan 75 yaşındaki iktisatçı, “Para kurulu” sistemine dahil olmuş ülkelerin ekonomilerinin dışarıdan etkilenmesinin imkânsız olacağını iddia ediyor.
MERKEZ BANKASI’NIN ALTIN REZERVİ 602,3 TON
Fehmi Koru’nun tezini desteklemek için iktibas ettiği veriler hatalı. Türkiye’nin uzun yıllardır ABD’de sakladığı altın rezervini 2017 senesinde geri çektiği doğru. Hatta İngiltere ve İsviçre’den bir miktar altın Türkiye’ye getirildi.
Amma velakin toplam 32 ton altın yurt dışından getirildi. Brüt altın rezervleri 602,3 tona ulaştı. Altınların 31 Ağustos tarihli ons fiyatına göre 22,5 milyar dolar civarında bir karşılığı var.
Gelin görün ki külçe altınların hepsi Merkez Bankası’na (TCMB) ait değil. Nitekim Dünya Altın Konseyi (WGC) Türkiye’nin altın rezerv miktarının 602,3 ton değil 238,3 ton olduğunu açıkladı.
DÜNYA ALTIN KONSEYİ SIRALAMAYI DEĞİŞTİRDİ
Konsey, TCMB rezervlerinde görünen, ancak bankaların altın hesapları karşılığı tuttuğu (Rezerv Opsiyon Mekanizması) 364 ton altının gerçek rezerv olarak gösterilemeyeceğine dikkat çekti.
Dolayısıyla TCMB’ye ait altın tutarı 8,5 milyar dolar civarında. Türkiye, WGC’nin altın rezervleri sıralamasında 9 basamak birden gerileyerek 19’unculuğa indi.
ABD’nin dolar sayesinde kurduğu malî hâkimiyeti bu kadarcık altında yıkabileceğini zannedenler sadece hayal görüyor.
Türkiye’nin elinde avucunda altın dahil 30 milyar dolar rezervi bile yok.
EVVELA 305 MİLYAR DOLAR BORCU ÖDE!
220 milyar doları özel sektöre, 85 milyar doları devlete ait olmak üzere net 305 milyar dolar dış borcu ortada dururken “Artık dolar kullanmıyoruz.” diyemezsiniz.
Deseniz de, “Evvela borcunu öde, akabinde dilediğini yap!” cevabını alırsınız.
Dünyada senelik ticaret hacmi 20 trilyon dolara yaklaştı. Bir an için doları rafa kaldıralım.
Pekâlâ bu ticaret hangi para ya da başka bir vasıta ile devam ettirilecek. Altınla mı? Nerede o kadar altın? Yer altında, merkez bankalarında, yastık altında, kiralık kasalarda toplam kaç trilyon dolar altın vardır?
Buna makul bir cevap vermeden doların hâkimiyetine son verileceği iddiadan öte gidemez.
SANAL PARALAR O MİSYONU ÜSTLENECEK
Kripto (sanal) paralar bu mevzuda farklı bir dünyanın kapılarını açıyor. Orta vadede muhtemelen fiziki paranın yerini Bitcoin gibi sanal paralar alacak. Akşamdan sabaha olayacak elbette. Temayüle dikkat edin sadece.
Kripto paraların iniş-çıkışına bakıp ahkam kesenler ile altına dayalı takas sistemini müdafaa edenlerin müşterek taraflarının olması hiç şaşırtıcı değil.
Fehmi Koru’nun şu cümlesini okurken gülmekten kendimi alamadım: “Yoksa diyorum kendi kendime, Türkiye, Rusya ve elindeki altınların değerini saklamayı yeğleyen İran bir sürprize mi hazırlanıyorlar?”
RUBLE, RİYAL VE TL… HEPSİ ERİYOR
Fehmi Bey’e bir hatırlatma: Son bir senede dolara mukabil Rus Rublesi yüzde 15, İran Riyali yüzde 30 değer kaybetti.
Petrol-doğalgaz zenginliğine rağmen fert başına milli gelirde her iki devlet, ABD ile yan yana dahi getirilemez. Hayat kalitesini, temel hak ve hürriyetleri gösteren endekslere hiç girmiyorum.
ABD’nin sadece Apple markası Rusya ve İran borsalarının yekûnundan daha kıymetli.
ZİNCİRİN EN ZAYIF HALKASI
Zincirin üçüncü halkası Türkiye’ye gelince… Anlatmaya lüzum var mı? Türk Lirası dolara mukabil son bir senede yüzde 100’e yakın eridi.
Enflasyon tsunamisi başladı. Ucuzluk marketleri bile gece yarısı yüzlerce mamülün etiketlerine yüzde 30-40 zam yapıyor.
Zam daha fazla göze batmasın diye Ülker dahil bütün firmalar gramajı azaltıyor.
Etiket ve ambalaj hileleri vatandaşın düne kıyasla daha az miktarda mamüle ödediği paranın arttığı hakikatini değiştirmiyor. Kemal Sunal filmlerinde anlatılan “karaborsacılık” yeniden hortladı. Esnaf elindeki malı sattığında yenisini kaça alacağını bilmiyor.
PİYASA BAŞARISIZLIĞI
“Piyasa başarısızlığı (market failure)” denilen büyük girdabın ortasında ekonominin batması mukadder. Fiyatlar piyasayı dengede tutamıyor. Kimse yarın ne olacağından emin değil.
“Bu da geçer! Aldırmayın o kredi derecelendirme kuruluşu denilen düzenbazlarara! Bize diz çöktüremeyecekler.” diyen Recep Tayyip Erdoğan’ın dümenin başında olması başlı başına kriz sebebidir.
Bir zincirin mukavemeti en zayıf halkasının mukavemeti kadardır. Türkiye bahsi geçen para ittifakında maalesef en zayıf halkadır. Herşeyden evvel diğerleri gibi petrolü, doğalgazı yok.
Türkiye, İran ve Rusya bir araya gelebilir… Tamamen kendi tercihleridir.
Üçlü ittifaktan bir netice alınacağını iddia etmek ise züğürt tesellisidir.
