HABER-İNCELEME | İLKER DOĞAN
Aydın Vali Yardımcısı Mustafa Hulusi Arat’ın, köylülere sıkılan ‘biber gazı’ için, “Bir şey olmaz ya biber gazından, ne olacak!” ifadelerini kullanması gündem oldu. Türkiye’de toplumsal olaylara müdahalede hoyratça kullanılan biber gazının en ucuzu 11 dolara ithal ediliyor. Yılda kullanılan biber gazı sayısı 1 milyon 500 bin kapsülden fazla. Vatandaşın ödediği vergiler, biber gazı olarak geri dönüyor!
Biber gazı denilince akla doğan olarak ‘Gezi’ eylemleri geliyor. Zira Türkiye Cumhuriyeti tarihinde hiç bir toplumsal olayda biber gazı bu kadar hoyratça kullanılmamıştı. Onlarca kişi biber gazı kapsülü sebebiyle yaralandı. Gözünü kaybedenler, kolu-bacağı kırılanlar oldu. Bir kapsülün başına isabet etmesi sonucu ağır yaralanan 15 yaşındaki Berkin Elvan, tedavi gördüğü hastanede 269 günün sonunda hayatını kaybetti. Gezi eylemleri sırasında 130 bin gaz fişeği kullanıldı. O kadar çok biber gazı kullanıldı ki, Emniyet’in stokları tükendiği için ‘planlama dışı’ gaz alımı için ihaleye bile çıkıldı.
Enerji santraline karşı çıkan köylülere biber gazıyla müdahale sonrası bölgeye giden Aydın Vali Yardımcısı’nın vatandaşlara tavrı tepki topladı:
“Bir şey olmaz ya biber gazı bu ne olacak…” https://t.co/hJZx7ZzXXx pic.twitter.com/OqgKt97z21— Tr724 (@tr724com) 7 Aralık 2018
İTHALAT 2000 YILINDAN SONRA ARTTI
Bir işkence aracı olarak da kabul edilen biber gazı, 1990’lı yıllardan itibaren toplumsal olayları bastırmakta yaygın olarak kullanılmaya başladı. Özellikle son dönemde hoyratça kullanılan biber gazı, Türkiye’de de her toplumsal olayda sıkıldı. Biber gazı, Amerika başta olmak üzere Brezilya ve Güney Amerika ülkelerinden ithal ediliyor. İthalattaki rakamların 2000 yılından sonra artması dikkat çekici. 2000 yılında 42 ton biber gazı ithal edilirken bu miktar 2005’te 115 tona çıktı. 2006’da 90 ton, 2007’de 75 ton, 2008’de 67 ton, 2009’da 37 ton, 2010’da 48 ton, 2011’de 39 ton ve 2012’de de 40 ton biber gazı ithal edildi. Resmi rakamlara göre, 2000-2012 arasındaki toplam ithalat 600 tonu buldu. Söz konusu dönemde yapılan ödeme ise 21 milyon 500 bin dolar olarak açıklandı. Bugünkü kurla yaklaşık 115 milyon lira.
KAPSÜLÜ 11 DOLARDAN BAŞLIYOR
Biber gazı öyle ucuz bir ‘işkence’ aracı değil. Kapsülü 11 dolardan başlıyor, 17 dolara kadar çıkıyor. 2017 ya da 2018 yıllarında toplumsal olaylarda ne kadar biber gazı kullanıldığına dair rakamlara ulaşmak mümkün değil. Ancak Emniyet’in bütçesinden biber gazına ayrılan payı yaklaşık olarak tespit etmek mümkün. 19 Kasım 2014’te bir çok gazetede yalınlanan haberlerde, Emniyet Genel Müdürlüğü’nün 1 milyon 431 bin 615 göz yaşartıcı gaz fişeği, 77 bin 400 ses-ışık fişeği ile 5 bin sis el bombası olmayı planladığı yazıldı. Gezi’de kullanılan gaz fişeğinin 12 katı. CHP’li vekil Mahmut Tanal, söz konusu iddiaları Meclis’e bile taşıdı. Bugünkü kurlarla Emniyet’in biber gazı için 2015 yılında ödediği paranın 80 milyon TL’den fazla olduğunu söyleyebiliriz.
2015 SİPARİŞİ 1 MİLYON 900 BİN KAPSÜL!
Mayıs 2015’te yayınlanan bir başka haberde ise Türkiye’nin siparişinin 1 milyon 900 bin olduğunu yazıyor: “Kore’de biber gazı ihracatını onaylayan ya da durdurabilen kurum olan Kore Savunma Tedarik Ajansı, DaeKwang’ın (üretici firma) Türkiye’ye yapacağı 1 milyon 10 bin adet biber gazı kapsülü ihracatını Aralık 2014’te onayladı. DaeKwang, Türkiye’nin kasım ayında verdiği 1 milyon 900 bin adet biber gazı kapsülü siparişinin 100 bin adedini havayoluyla 19 Ocak’ta teslim eti. Konuya yakın kaynaklara göre 650 bin adet gaz bombası ise gemi ile mart başında Türkiye’ye geldi.”
MİLYONLAR HAVAYA UÇUYOR!
Yıllık rakamlar 1 milyon 500 ile 1 milyon 900 bin arasında değişiyor. 2017 ve 2018’e dair rakamları bilmiyoruz. Ancak 5,5 yılın ardından yeniden başlayan ‘Gezi’ operasyonlarına bakılırsa, iktidar toplumsal olaylara hazırlıklı! Dolayısıyla 2019 için verilen sipariş miktarının en azından 2 milyon kapsül olduğunu söylesek yanlış olmaz. Bu da yaklaşık 120 milyon liranın biber gazı olarak havaya karışması anlamına geliyor. Vatandaşın ödediği vergiler, acı biber gazı olarak geri dönüyor…
Gözleri kör ediyor
Biber gazı, deriyi tahriş ederek, göz, burun, ağız, deri ve solunum yollarında yanma ile acıya yol açıyor. Gaza maruz kalan kişi 30-45 dakika etkisiz hale geliyor. Nefes almakta bile zorlanıyorsunuz. Deriye su uygulamak kesinlikle işe yaramıyor. Bazı kişilerde 1 saate yakın geçici körlüğe bile neden oluyor. Biber gazı özellikle kalp hastaları ya da nefes darlığı çekenle için ölümcül olabiliyor. Geçtiğimiz Temmuz ayında Aile sağlığı merkezine başvuran Yusuf Topal (82), doktorla tartıştığı için polisler tarafından gözaltına alınmıştı. Polisler 82 yaşındaki Topal’a ters kelepçe takıp, biber gazı sıktı. Fenalaşarak yere yığılan ve sürüklenerek bindirildiği polis aracıyla hastaneye götürülen Topal, hayatını kaybetmişti.
