Denizlerden balık değil plastik çıkacak [Efe Yiğit]

Her yıl 8 milyon ton plastik madde dünya denizlerine atılıyor. Bu umursamazlık devam ederse maalesef 2050 yılında denizlerde balıktan çok plastik madde olacak. Denizleri kirletmede 5 Asya ülkesi başı çekiyor. Dünyada çok az kişinin adını bildiği Koh Lipe adasında kurulan küçük bir sivil toplum örgütü olan Trash Hero ise deniz kirliğine savaş açıp, her hafta bir sahili kirlilikten kurtarıyor.

Dünya Ekonomi Forumu’nda kürsüye çıkan İsviçreli Darius Vakili, dünya denizlerinin 150 milyon ton plastiğe ev sahipliği yaptığını belirterek, “Bu hızla devam ederse hepimiz hapı yuttuk” diyordu. Vakili, Trash Hero’nun kurucularından biri. Kürsüye davet edilmesinin sebebi, Trash Hero’nun 3 yılda Koh Lipe adasının birçok sahilini plastik istilasından kurtarmasıydı.

Yüzde 45’i Asya ülkelerinde

Trash Hero’nun hikâyesine geçmeden önce dünyadaki bilinçsiz plastik kullanımının faturasına birlikte bakalım. Dünya üzerindeki plastiğin yüzde 45’ini Asya ülkeleri üretiyor. Deniz kirliliğinin yüzde 82’sine ise maalesef Asya ülkeleri sebep oluyor. Denizi en çok kirleten ülkelerde başı Çin, Endonezya, Filipinler, Tayland ve Vietnam çekiyor.

Bunların ortak noktası ‘gelişmekte olan ülkeler’ olmaları. İlginç yanı, buralarda plastik kullanmak refahın ve gelişmenin sembolü olarak algılanıyor. Avrupa’nın 1960’larda tattığı ‘plastik aşkını’ Asya’nın gelişmekte olan bu ülkeleri 2000’li yıllarda yaşıyor. Acı olan Avrupa, plastik sevdasından çevre ve sağlık gerekçeleriyle hızla uzaklaşırken, Asya ülkeleri aynı hızla bu tehlikeye yaklaşıyor.

Plastik üretimi hızla artıyor

Dünya Ekonomik Forumu verilerine göre, dünyadaki üretimin yüzde 26’sı plastik ambalajlı. Yıllık 81 milyon ton plastik ambalajlı ürün piyasaya sürülürken, bu ambalajların yüzde 95’i tek kullanımlık. Yani geri dönüşümü olmuyor. Eğer ülkelerde bu konuda bir düzenleme yoksa, petrol kökenli plastik ürünler doğaya atılıyor ve burada yok olması yüzyıllar sürebiliyor. Son 50 yılda plastik üretimi yıllık 15 milyon tondan, 311 milyon tona çıkmış durumda. Önümüzdeki 20 yılda ise bu rakam iki katına tırmanabilir.

Dünyada plastik poşet kullanımını ilk yasaklayan ülke 2002’de Bangladeş oldu. Gerekçesi ise ilginçti: Sel baskınlarında plastik poşetlerden dolayı kanalizasyon ve derelerin tıkanması! Dünya üzerinde 25 ülkede plastik torba kullanması ya yasaklı ya da poşetler ücretli. 2008’de Rwanda ve Çin plastik poşet kullanımında azaltmaya gitti. Bu iki ülkenin azaltmadan sonra plastik poşet kullanımı yıllık 40 milyar oldu.

Çöp kahramanları

Şimdi gelelim Trash Hero’nun (Çöp Kahramanı) etkileyici hikâyesine. Malezya yakınlarındaki Koh Lipe adası kimsenin çok bilmediği saklı bir adaydı. Adanın misafirleri sadece yörenin balıkçıları olurken, 15 yıl önce bu saklı adaya kısa sürede birbiri ardına yükselen yüzlerce otel yapılmaya başlandı. Turist akınıyla birlikte sahillerin ve denizin kirliliği başlamış oldu. Birkaç yıl içinde sahiller plastik atıklarından geçilmez oldu.

20 yıldır Koh Lipe’de yaşayan İsviçreli Darius Vakili, bir cennetin cehenneme dönüşmesinden rahatsızlık duyup, Trash Hero’yu kurdu. Kafasında soru işaretleri vardı. Kim gönüllü çöp toplardı ki? Yanıldığını kısa sürede gördü. Birkaç otelin sponsorluğunda alınan küçük teknelerle yüzlerce kişi gönüllü olarak plastik çöpleri toplamaya katıldı. 3 saatlik bir çalışmayla 200 kg plastik çöp toplanıyordu. Bu rakam kirliliğin korkunçluğunu da gün yüzüne çıkardı. Bazı sahilleri bir günde temizlemek mümkün olmayınca kamp kuruluyor ve temizlik günlerce sürüyordu.

11 değişik bölgede sürüyor

Trash Hero, bugüne kadar 750 plastik çöp toplama etkinliği düzenlerken, katılımcı sayısı 12 bini buldu. Koh Lipe’de Trash Hero’nun başlattığı plastik toplama kampanyası kısa sürede Taylan’dan Endonezya’ya, Malezya’dan Çek Cumhuriyeti’ne tam dünyanın 11 değişik bölgesine uzandı. Toplanan plastik atıklar yeniden işlenmesi için firmalara satılıyor.

Eğer bu tip inisiyatifler yaygınlaşmazsa, yakında denizlerden balık değil plastik toplamaya başlayacağız.

Türkiye'de bu haberi engelsiz paylaşmak için aşağıdaki linki kopyalayınız👇

YORUM YAZIN

Lütfen yorumunuzu yazın
Lütfen isminizi girin