Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO), 2030 yılında depresyonun küresel bir kriz olacağını ileri sürüyor. Avusturya Queensland Üniversitesi’nin araştırmasına göre, dünyanın yüzde 4’ü (yaklaşık 300 milyon kişi) depresyonda. Tedavi için uzmanlara başvurmayanlar da dahil edildiğinde rakamın çok daha fazla olduğu tahmin ediliyor.
Depresyon dünyada en çok Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerinde görülüyor. Dünyanın en bunalımlı ülkesi her beş kişiden birinin depresyonda olduğu Afganistan. Sağlık Bakanlığı’nın Türkiye’deki antidepresan ilaç kullanımıyla ilgili verileri de dünya ile doğru orantılı. Türkiye’de, her 10 kişiden 1’i antidepresan kullanıyor ve antidepresan kullanımında kadınlar erkekleri ikiye katlıyor.
WHO’nun 2014 Ruh Sağlığı Atlası’nda antidepresan kullanımını doktor önermiş olsa bile, ilacın bir çok soruya cevap vermesi gerektiğine dikkat çekiyor. Uzmanlar, bu sebeple antidepresan kullanmının ve sonlandırılmasının doktor gözetiminde olmasının gerekliliğine vurgu yapıyor.
Günümüzde antidepresanlar birkaç farklı problemde kullanılıyor. Özellikle depresyon ve anksiyete bozuklukları antidepresanların en yaygın kullanıldığı sorunlar. Bu ilaçlar, birden fazla ruhsal sorundan dolayı ortaya çıkan ruhsal bozukluklar, yeme bozuklukları, bazı kişilik bozukluğu tipleri gibi pek çok farklı durumda da yaygın bir kullanım alanına sahip.
Antidepresanların ‘mutluluk hapı’ olarak adlandırılmasının tamamen yanlış bir algı olduğuna işaret eden uzmanlar, ilaçların asıl etkisi duygu halinizde değişiklik yapmaktan çok, aksamakta olan birtakım zihinsel foksiyonları düzenlemek olduğunu belirtiyor. Zira antidepresan kullanan insanlar, olaylar karşısında yine üzülür, kızar, paniğe kapılırız fakat bunlar olayların gerektirdiği boyutlarla sınırlı kalır ve kısır döngü halini alıp hastalığa dönüşmez.
Bağımlılık yapmazlar ama…
Antidepresanların uyuşturucu ya da bir uyarıcı olmadığı için bağımlılık yapmadığına işaret eden uzmanlara göre, antidepresan kullanırken bunu doktor takibinde sürdürmek ve sonlandırılacağı zamana doktorla birlikte karar vermek çok önemli. Bir diğer mühim nokta ise kalıcı hasar meselesi. Antidepresanların genelde uzun vadede bilinen kalıcı bir yan etkisinin olmadığı biliniyor. Yan etkiler genelde günlük yaşam aktiviteleri üzerinde görülüyor ve bu da seçilen ilaca göre değişiklik gösterebiliyor. Genelde en çok sorulan yan etki, uyku yapıp yapmadığıdır. Bilinenin aksine antidepresanların pek çoğu hiç uyku yapmaz, aktif hayatı etkilememesi için genelde uyku yapmayan ilaçlar tercih edilir, bu tipteki ilaçların dikkat ve hafıza üzerine de herhangi bir yan etkisi yoktur.
