Ya köklerini tercih etseydiler; Afrika’nın kayıp çocukları…

HASAN CÜCÜK | HABER İNCELEME

Futbolun kalbi uzun yıllar Avrupa ve Latin Amerika’da attı. Avrupa’da, Almanya, Fransa, İtalya, İngiltere, Portekiz ve Hollanda; Latin Amerika’da Brezilya ve Arjantin uzun yıllar futbolu domine ettiler. Dünya Kupası bu iki kıta arasında gidip geldi. Henüz diğer kıtalardan bir şampiyon çıkmadı. Çıkması da pek olasılık dahilinde gözükmüyor. Ancak Afrika kıtası yetiştirdiği yıldızlarla Avrupa ve Latin Amerika’ya tehdit oluşturuyor.

Afrika futbolu adını ilk kez 1990 Dünya Kupası’nda Kamerun’la duyurdu. Gruptan çıkan ilk Afrika ülkesi olan Kamerun, çeyrek finale kadar gelip dikkatleri üzerine çekti. 1994 Dünya Kupası’nda ise Nijerya fırtınası vardı. Uche, Okacho, Finidi George, Sunday Oliseh, Amokachi ve Rashid Yekini Nijerya’nın adını tüm dünyaya duyurdu. Daha önce Afrikalı futbolcuları görmezden gelen Avrupa kulüpleri, kara kıtanın yeteneklerini takibe aldı. İlerleyen yıllarda Afrikalı oyuncular dev kulüplerde başarıyla ter dökmeye başladı.

Bireysel bazda Afrika futbolunu zirveye Liberyalı George Weah çıkardı. Paris Saint-Germain’den sonra geldiği Milan’da Avrupa’nın en önemli forvetlerinden birine dönüşen Weah, Altın Top’u kazanan ilk ve tek Afrikalı oyuncu oldu. Weah’ın açtığı yoldan ilerleyen yıllarda onlarca yıldız yürüdü. Samuel Eto’o, Didier Drogba gibi.

Avrupa doğumlu Afrika kökenli futbolcuların yol ayrımı milli takım tercihinde oldu. Köklerinin geldiği ülkeyi tercih edenlerin sayısı hiç de az değildi. Didier Drogba, Fransa yerine Fildişini tercih ederken, Gana asıllı Boateng kardeşlerden Jerome Almanya’yı, Prince- Kevin ise Gana’yı tercih edecekti. 2010 Dünya Kupası’nda Almanya ve Gana aynı gruba düştüğünde Boateng kardeşler birbirlerine rakip olmuştu.

Madalyonun diğer yüzünde ise Afrika’nın kayıp çocukları var.

Günümüzde Afrika kökenli yıldız oyuncuların tercihi doğduğu ülkeler oluyor. Dünya starı birçok isim, tercihini ‘yeni vatandan’ yana kullandı. Eğer bu tercihler farklı olsaydı, Afrika kıtası bugün çok daha farklı bir futbol gerçekliğiyle karşı karşıya olabilirdi.

Futbolun yükselen yıldızı Lamine Yamal, 180 milyon Euro piyasa değeriyle dünyanın değerli futbolcularından biri. Barcelona’nın genç yıldızı milli takım tercihini kökeni Ekvator Ginesi yerine doğduğu ülke İspanya’dan yana kullandı. İspanya’nın EURO 2024’te şampiyonluğunda önemli rol oynayan Yamal, sadece Afrika’nın değil, dünyanın da en değerli genç yeteneklerinden biri olarak öne çıkıyor.

Kylian Mbappe adını futbol dünyası yıllardır ezbere biliyor. Monaco’da genç yaşta parlayan Mbappe, PSG’de yıldızlaştı. Şimdilerde Real Madrid için ter döken Mbappe, Fransa milli takımının da bir numaralı yıldızı. Ten renginin ele verdiği gibi Mbappe, Fransız değil Kamerun asıllı. Tercihini Kamerun’dan yana kullanmış olsaydı, kariyerinde Dünya Kupası şampiyonluğu olmayacaktı. 170 milyon Euro piyasa değeriyle Mbappe en değerli oyuncular sıralamasında en üstlerde yer buluyor.

Arsenal’ın yıldızı Bukayo Saka’nın piyasa değeri 150 milyon Euro. Genç oyuncu Nijerya yerine İngiltere milli takımını tercih etti. Saka, İngiltere ile EURO 2020 ve 2024’te iki kez üst üste final görse de sahadan kupasız ayrıldı.

Onlarca milyon Euro değer biçilen Afrika kökenli futbolcular, kara kıtanın futbol gücünü gösteriyor. Tercihlerini doğdukları ülkeden yana kullanmaları, güç dengesini etkiliyor. Alexander Isak Eritre, William Saliba ve Aurelien Tchouameni Kamerun, Rafael Leao Angola, Nico Williams Gana, Bradley Barcola Togo ve Eduardo Camavinga’nın Kongo kökenli. Hepsi doğduğu Avrupa ülkesini tercih etti.

Avrupa’da günümüzde Afrika kökenli oyuncuların yer almadığı milli takım neredeyse yok denecek kadar az. Futbolun devleri başarı taşlarını Afrika kökenli oyuncuların katkısıyla döşüyor. Lamine Yamal ve Nico Williams’ın olmadığı bir İspanya’nın EURO 2024’te zirveye çıkması pek olasılık dahilinde değildi. Bu yıldızlar Avrupa’nın şansı, Afrika’nın ise kayıp çocukları oldu.