HABER İNCELEME | İLKER DOĞAN
Rejim temsilcilerinin Merkez Bankası’nın (MB) rezervleriyle ilgili gerçeklerle çelişen açıklamalarına her gün yenileri ekleniyor. Son olarak dün AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Merkez Bankası’nın döviz rezervi konusunda geldiğimiz noktanın 100 milyar dolar seviyesine ulaştığını iddia etti.
Gerçek şu ki, bırakınız döviz rezervini; MB’nin toplam rezervi bile 100 milyar dolara ulaşmış değil. 4 Haziran itibariyle resmi rakamlara göre toplam rezerv miktarı 93,6 milyar dolar. Bunun sadece 49,6 milyar doları döviz rezervi. Kalan 44 küsür milyar dolarlık kısmı ise altın. Swaplar hariç net rezerv ise eksi 49 milyar dolara dayanmış durumda.
Erdoğan, Çin’le yapılan yeni swap anlaşmasını da başarı gibi sunuyor. 2019 yılının aralık ayında swapların toplam rezerve oranı yüzde 17,4’tü. Bugün bu oran yüzde 63’ü aştı. Bu, MB’nin kasasındaki her 100 doların, 63 dolarının ödünç para olduğu anlamına geliyor!
Merkez Bankası’nın rezerviyle ilgili tartışmalar AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Brüksel ziyareti öncesinde yaptığı açıklamalarla yeniden alevlendi. Erdoğan’a göre Merkez Bankası’nın döviz rezervi 100 milyar dolar seviyesine ulaştı. Erdoğan, “Merkez bankamızın döviz rezervi konusunda geldiğimiz nokta 100 milyar dolar seviyesine ulaşmış vaziyetteyiz.” dedi.
Tayyip Erdoğan ayrıca, daha önce Çin’le yapılan 2.4 milyar dolarlık bir swap anlaşmasının 3.6 milyar dolarlık yeni bir anlaşmayla toplamda 6 milyar dolara çıkardıklarını büyük bir başarıymış gibi anlattı. “Merkez Bankası’nın döviz rezervi düşüyor bundan dolayı zil takıp oynayanlar var. Onların bu oyununu da bozmuş oldu.” dedi.
Öncelikle, kendisinin ‘ekonomist’ olduğunu iddia eden Tayyip Erdoğan’ın döviz rezervlerinin 100 milyar dolara ulaştığı yönündeki açıklaması tamamen yalan. MB’nin güncel verilerine göre bırakın döviz rezervini toplam (döviz+altın) rezervi bile 100 milyar dolar değil. 4 Haziran 2021 itibariyle resmi verilere göre toplam rezerv miktarı 93,6 milyar dolar. Döviz rezervi miktarı ise 49,6 milyar dolar. Geri kalan kısım altın rezervi.
SWAP MAKYAJI, REZERVİ DÜZELTMEZ
Erdoğan, Çin’le yapılan yeni swap anlaşmasını da övünerek anlatıyor. ‘Oyunu bozduklarını’ söylüyor. Swap, MB’nin rezervlerinin makyajlanmasından başka bir anlama gelmiyor. Zira 4 Haziran tarihi itibariyle MB’nin net rezervi yaklaşık 13,6 milyar dolar. Söz konusu rakamdan ödünç alınan (swap) miktarını (62,1 Milyar dolar) çıktığınızda ise kalan net rezerv miktarı eksi 48,49 milyar dolara kadar düşüyor. Yani durum vahim! Merkez Bankası, bütün kasayı boşaltmakla kalmamış; üzerine neredeyse 49 milyar dolar da ödünç para almış!
SWAP ORANI UÇUYOR!
Bu arada MB’nin toplam rezervi içerisinde swap oranı da her geçen gün daha da artıyor. 2019 yılı aralık ayında toplam rezervler içerisinde swap oranı sadece yüzde 17,4’tü… Söz konusu oran geçtiğimiz yıl nisan ayında yüzde 43,8’e, Temmuz ayında yüzde 61’e, Ekim ayında yüzde 68,4’e ve 4 Haziran 2021 itibariyle ise yüzde 63’e çıktı. Geçtiğimiz yıl başında yaklaşık 19 milyar dolar olan swap miktarı 4 Haziran itibariyle 62,1 milyar dolara fırladı.
Yeni yapılan anlaşmayla bu rakam 65,7 milyar dolara çıkacak. Toplam rezerv miktarı ise 97,2 milyar dolar olacak.