HABER ANALİZ | YUSUF DERELİ
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal, yabancı yatırımcıyı faizlerin en azından yıl sonuna kadar düşmeyeceğine inandırmışa benziyor. Zira Türkiye’ye faizlerin düşmeyeceği inancıyla giren sıcak parayla birlikte dolar da kısa sürede 7,40’lardan 7,06’ya kadar geriledi. Türkiye’nin risk priminin (CDS) mart ayından bu yana ilk defa 300 baz puan seviyesinin altına gerilemesi de TL’nin değer kazanmasında etkili oldu. Türkiye’de şimdi herkes şu soruların cevabını arıyor: Bundan sonra ne olur? Dolar nereye kadar düşer? Bu fiyatlardan dolar alınır mı? Peki faize gelen sıcak para ekonomiyi kurtarmaya yeter mi?
Döviz kurunda düşüş sürüyor. 20 Ocak’ta 7,43 civarında olan dolar kuru, önceki gün 7,06’ya kadar geriledi. Yine 9,02’de olan Euro ise 8,50’nin altını gördü. Peki ne oldu da döviz kuru kısa süre içerisinde bu kadar düştü?
Kurlardaki düşüşün temel sebebi Merkez Bankası’nın faiz artırım kararı. 8,25 olan politika faizi ardı ardına yapılan artırımlarla yüzde 17’ye çekildi. Ayrıca piyasalar faizlerin düşmeyeceğine inandırıldı. En son 5 Şubat’ta Reuters’e konuşan Ağbal, bu yıl uzun bir süre için faiz indirimini düşünmenin mümkün görünmediğini söyledi. Faizi çok erken indirmenin ekonomik maliyetleri olduğunu geçmişte yaşanan örneklerle gördüklerini anlattı. Yabancı merkez bankaları ile döviz swap anlaşmaları yapma planları olmadığını ifade etti. Merkez Bankası’nın döviz rezervlerini ihaleleri kullanarak sabırlı şekilde artıracaklarını vurguladı.
RİSK PRİMİ İLK KEZ 300’ÜN ALTINA İNDİ
TL’nin değerlenmesinin bir diğer önemli nedeni de risk priminin pandemi sürecinde ilk kez 300’ün altına düşmesi. 21 Nisan’da bu yılın zirvesini gören CDS yıl içerisinde dalgalı bir seyir izlemişti. Kasım ayının başlarında 550 baz puan seviyesinin üzerinde seyreden risk primi, ekonomi yönetimindeki değişikliklerden sonra düşüş eğilimine girdi. Bloomberg HT’de yer alan habere göre CDS, 5 Şubat cuma günü 292,671 baz puan seviyesine geriledi.
ÜLKEYE SICAK PARA GİRİYOR
Bir başka neden ise faizlerin düşmeyeceği inancıyla ülkeye giren sıcak para. Yabancı yatırımcı dolar düşüş eğilimindeyken parasını Türkiye’ye getirip TL’ye çeviriyor. 1 hafta 10 gün içerisinde yatırımından yüzde 3-4 faiz kazanıyor. 20 Ocak’ta 100 bin dolarını TL’ye çeviren yatırımcının 743 bin TL’si vardı. Bugün aynı yatırımcı 743 bin liraya 105 bin 250 dolar alabiliyor. Sadece 15 günlük kazancı yüzde 5’in bile üzerinde. 15 günlük kazancı 35 bin TL! Bu rakamın 1 milyon dolar olduğunu düşünün!!!
TEMEL SORUN KURDAKİ İSTİKRARSIZLIK
Döviz kurlarıyla ilgili temel sorun yüksek ya da düşük olmaları değil. Sorun kurlardaki aşırı oynaklık ve buna bağlı olarak yaşanan belirsizlik. Yatırımcı yarınını öngöremiyor. Geçtiğimiz yılın ocak ayında 5.95 olan dolar kuru, kötü yönetim nedeniyle Kasım ayında 8,50’yi aştı. Dolar, TL karşısında yüzde 43 değer kazandı. Ardından MB Başkanı Murat Uysal gece yarısı görevden alındı ve Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak istifa etti. Dolar düşmeye başladı! Sağlıklı hiç bir ekonomide MB başkanının görevden alınması ve bakanın istifasıyla yerel para birimi değer kazanmaz! Ve sonuç olarak dolar 7.07 seviyesine kadar geriledi.
EĞİLMEZ: RİSKLER AZALTILMALI
Türkiye’ye yüksek faiz nedeniyle gelen döviz, yarın yaşanacak en küçük bir iç/dış krizde tası tarağı toplayıp gidecek. Dolayısıyla Türkiye’nin acilen aylardır dilinden düşürmediği ancak somut hiç bir adım atmadığı yapısal reformları hayata geçirmesi gerekiyor. İktisatçı Mahfi Eğilmez, dün kişisel blogunda kaleme aldığı yazıda, “Riskler düşerse kurun oynaklığı azalır, o zaman enflasyon üzerindeki olumsuz etkisi de azalır ve dolayısıyla enflasyon düşer. Enflasyon düşünce de faiz de düşer.” diyor.
6,90’NA KADAR İNEBİLİR, 7,90’A KADAR ÇIKABİLİR
Bundan sonra ne olacağı iktidara bağlı. Faiz artırmanın dışında şu anda döviz kurunda istikrarın yakalanması için herhangi bir iyileştime yapılmadı. Bugüne kadar yapısal reformlar söylemden öteye geçmedi. Teknik analizciler faiz silahı ve ‘reform’ haberleriyle doların bir süre daha 7 TL bandında tutulabileceğini söylüyor. Düşmesi beklenen en dip nokta 6,90’lar. Ancak ilerisi için belirsizlikler olduğu gibi duruyor. Yukarı ivmelenmesi halinde ise 7.90 seviyelerine kadar çıkmasının muhtemel olduğu belirtiliyor.
BUGÜN DOLAR ALINABİLİR Mİ?
Dolar, en fazla düşmesi beklenen ‘dip’ noktaya (şimdilik) çok yakın. Ancak yukarıya doğru ivmelenmesi halinde 8 TL sınırına kadar dayanma ihtimali var. Dolayısıyla dolar alınması durumunda aldığınız risk, alınmaması durumunda aldığınız riskten çok daha az. Altınbaş Üniversitesi’nden Prof. Dr. Emre Alkin, son videosunda bu soruya şöyle cevap veriyor: “Döviz kurlarının istikrara girmesi için herhangi bir iyileştirme yapılmadı. Dövizin anlamsız bir şekilde düşmesi, mevduat faizinin yükselmesi vs. Rezervlerimiz eksi, döviz borcumuz milli gelirin yüzde 60’ına yakın, yaşantımızın her tarafı dövize endeksli. Hal böyleyken dövizin yönü aşağıdayken akıllıca davransınlar.”
