Stok yok, hastalık var; çözüm ithalat

ÖZEL HABER | İLKER DOĞAN

Türkiye’nin farklı bölgelerinden soğan depolarına baskın yapıldığı haberleri geliyor. Son olarak Mardin’de soğan avına çıktı ekipler. Bir depoda 30 ton soğan ele geçirildiği açıklandı. Ancak birkaç depoya baskın yaparak soğan fiyatlarındaki artışın önüne geçmek mümkün değil. Zira fiyat artışının sebebi iktidar temsilcilerinin iddia ettiği gibi ‘stokçuluk’ değil. En büyük etken ‘küf’ hastalığı. İthalat kartı da dahil gerekli önlemler alınmazsa, soğanın kilosu ocak-şubat aylarında 15 lirayı bulabilir.

Daha 15 gün önce 2 liradan satılan soğanın kilosu bir hafta içinde rekor bir artışla 5 TL’ye kadar çıktı. Fiyat artışındaki en büyük etken soğanda ortaya çıkan ‘küf’ hastalığı olarak açıklandı. Küf hastalığı bu yılın nisan ayında fark edilmişti aslında. O dönemde yapılan açıklamalarda rekoltenin ciddi oranda düşeceği belirtilmişti. Nitekim öyle de oldu. Ürünün hasadı eylül-ekim aylarında tamamlandı. Toplanan soğanlar depolara istiflendi. Ancak ürünlerin yüzde 40’ında küf hastalığı belirlendi. Depolardaki soğanda ortaya çıkan hastalık doğal olarak fiyatlara da yansıdı. Çürüyen soğanlar sebebiyle rekoltenin düşmesi fiyatın da katlanmasına sebep oldu. Daha 15 gün önce markette 2 liradan satılan kuru soğanın fiyatı, 15 Kasım 2018 itibariyle 5 TL’ye kadar yükseldi.

‘STOKÇULARIN DEPOLARINI BASACAĞIZ’
Vatandaşın temel gıda maddelerinden olan soğanın fiyatındaki artış iktidar temsilcilerini de rahatsız etti. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, iki gün önce muhtarlara yaptığı konuşmada konuyu gündemine aldı. Soğanların depoda çürüdüğü iddialarını inandırıcı bulmadığını söyleyen Erdoğan, “Dün söyledim, ‘Stok yapıyorsunuz, patatesleri stokluyorsunuz, soğanı stokluyorsunuz, sebze, meyve stokluyorsunuz’ dedim. Bundan sonra aldığımız ihbarlar sebebiyle bütün bu stokların yapıldığı depoları basacağız. Kimse benim vatandaşıma, halkıma pahalı ürün yedirme hakkına sahip değildir. Ondan sonra da ‘Hastalıklı, çürüdü’ diyorlar. Sen çürüttün, sen hastalıklı hale getirdin. Bunlar havasız kalırsa tabii ki çürüyecek. Onun için asla taviz yok.” dedi.

EKİPLER SOĞAN AVINA ÇIKTI
Partili cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimatı üzerine ekipler harekete geçti. Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığı ekipleri denetime çıktı. Bakanlık yetkilleri, Polatlı’da 24 depoya baskın yaptı. 50 bin ton soğanın stoklandığı iddia edildi. Aynı şekilde Çorum’un Alaca ilçesindeki soğan depolarına yönelik de denetimler yapıldı. Ekipler tarafından stoklardaki ürün miktarları belirlendi. Dün ise baskının adresi Mardin’di. Bir depoya yapılan baskında 30 ton, yani bir TIR soğan bulundu. İktidar yandaşı medya bu haberleri ‘soğan ele geçirildi’ diye servis etti.

‘DEPOLAMAK ZORUNDAYIZ’
Soğan üreticileri ‘stokçuluk’ yaptıkları iddiasını yalanlıyor. Tr724’e konuşan bir üreticinin sözleri sorunun sanıldığından çok daha büyük olduğunu gösteriyor: “Biz stokçu değiliz. Fırsatçılık da yapmıyoruz. Her sene bu zamanda ürünler depolanır. Ürünü depolamadan nasıl satacağız? Üretici ürününü hasad eder etmez satamaz. Fiyat artışının sebebi stokçuluk değil. Bu yıl 200-250 bin ton ürün çürüdü. Ocak-şubat aylarında soğanın kilosunu 15 liradan bulursanız alırsınız!”

2017 üretimi 2,1 milyon ton
Birleşmiş Milletler Gıda Tarım Örgütü’nün (FAO) verilerine göre 2016 yılında dünyada 144 ülkede kuru soğan üretim yapılıyor. Kuru soğan üretimi bir önceki yıla göre yüzde 2,2 artarak 93 milyon ton olarak kayıtlara geçmiş. Dünya kuru soğan üretiminde Çin ve Hindistan başlıca ülkeler. Çin’de önceki yıl 23,9 milyon ton, Hindistan’da ise 19,4 milyon tonluk kuru soğan üretimi yapıldı. Türkiye’de ise 2017 yılında 2,13 milyon ton kuru soğan üretimi gerçekleştirildi. Ankara 523 bin ton kuru soğan üretimi ile ekim alanında olduğu gibi üretimde de ilk sırada yer alıyor. Ankara’yı, 272 bin tonluk üretimle Amasya, 198 bin tonluk üretimle Hatay takip ediyor. FAO’nun verilerin gör Türkiye, dünyada 6. sırada yer alıyor.

Önlem alınmazsa yılbaşından önce 7 lira
Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan da daha önce yaptığı açıklamada meselenin sanılandan ciddi olduğunu belirtmişti. Tavşan, “Patates v soğan halkın temel tüketim maddeleri arasında. İnşallah spekülatiftir ve bir an önce geçer ama öyle gözüküyor ki kolay geçeceğe benzemiyor. Tedbir alınması lazım. Gerekirse tabi ithalat da yapılabilir veya ihracat bazı ürünlerde kısıtlamaya gidebilir. Başka çare yok. Çünkü tüketiciyi korumak zorundayız.ֲ” ifadelerini kullanmıştı. Antalya Toptancı Hal Yaş, Sebze ve Meyve Komisyoncuları Dernek Başkanı Nevzat Akcan ise soğanın çürüdüğü için ihtiyacı karşılamadığını belirtti.

Türkiye'de bu haberi engelsiz paylaşmak için aşağıdaki linki kopyalayınız👇

1 YORUM

  1. Merhaba. Yandas medyanin haberi diye elestirdiginiz haberin bire bir aynisini (ki elestiri olarak degil, direk o twitt’in basligi ile ayni basligi atarak) bu site yayinladi?

YORUM YAZIN

Lütfen yorumunuzu yazın
Lütfen isminizi girin