Türküdeki beş minareyle zihinlerde yer etse de Bitlis’e gittiğinizde sizi, Urartulardan Asurlulara, Medlerden Selçuklu’ya, Eyyûbilerden Harzemşahlara, Moğollardan Osmanlı İmparatorluğu’na kadar uzanan bir medeniyetler zinciri karşılar.
Farklı rivayetler olsa da, Bitlis adının, Makedonya Kralı Büyük İskender’in, şehrin kalesini inşa ettirdiği komutan Bedlis’ten geldiği biliniyor. Tarihî yapıların ağırlıkta olduğu bir vadi içinde kurulduğundan ‘Vadideki Güzel Şehir’ diye de anılıyor.
Her dakika medeniyetler sizi içine çekiyor
En eski yerleşim birimlerinden Adilcevaz, Ahlat, Güroymak, Hizan, Mutki ve Tatvan ilçeleri adeta açık hava müzesini andırıyor. Ulu Cami, Taş Cami, Alemdar Camii, Dört Sandık Mescidi, Bitlis Kalesi, Meydan Camii, Saidiye Türbesi, Üç Bacılar, Yusufiye Medresesi, Kureyş Camii, medreseler, hanlar, hamamlar ve daha onlarca tarihî yapısıyla Bitlis’in her köşesi ayrı bir medeniyet. Bölgede ormanı ve sahili olan tek il diyebiliriz. Türkiye’nin en büyük yanardağı; Nemrut Dağı ve Krater Gölü’ne ev sahipliği yapıyor. Bir tarafta balıkların yüzdüğü soğuk göl, diğer yanda 60 dereceyi bulan sıcak göl…
Hazine arayanlar gerçek ‘hazine’yi harap ediyor
Ahlat’taki Selçuklu mezarlığı, 200 dönüm alan üzerine kurulmuş. Tarihî mirasın tahrip olduğu ülkemizde Selçuklu mezarlığı da bundan nasibini almış. Bitlis’e özellikle şehir dışından gelen defineciler, mezarları kazmakla kalmamış, her biri ayrı bir hazine olan mezar taşlarının çoğunu tahrip etmiş. Selçuklu mezarlığı yalnız Anadolu’nun değil, tüm İslâm dünyasının en büyük mezarlığı olarak da biliniyor. XII. yüzyıl ile XVI. yüzyıllar arasında Eyyûbiler, İlhanlı ve Osmanlı dönemine ait çeşitli tiplerde çok sayıda mezar taşı var.
Büryanın vatanı…
Yalancı köftesi, çortu taplaması (lahana turşusu), ciğer taplaması ve cağ… Bunlar tamam da sokakları büryan kebabı kokan şehirden, kuyudan yeni çıkmış büryanları tatmadan ayrılmayın. “Fazla yedim, kilo alırım’’ diye endişe etmeyin. Bir esnaf çay ocağına uğrayıp çayın gerçek keyfine varmayı unutmayın. Pek çok insanın Bitlis’te olduğunu bilmediği, Eyüp Sultan Hazretleri’nin küçük kardeşi Feyzullah el-Ensari’nin mezarını ziyaret etmeyi de planınıza ekleyebilirsiniz. Feyzullah el-Ensari, ağabeyi Ebu Eyyub el-Ensari gibi, kahramanca savaşarak şehit olan bir sahabi.
