Ruhsar Pekcan Avrupa’da bakan olsaydı

HABER ANALİZ | YÜKSEL DURGUT 

Bizim meslekte “Haber elimde patladı” terimi vardır. Bir röportaja gidersiniz, gazeteye döndüğünüzde habere konu kişinin başına bir şey gelir ve o haber çöpe gider. Bu yazıyı yazarken Ticaret bakanı Ruhsar Pekcan görevinin başındaydı. Ancak önceki gece yayınlanan Saray kararnamesi sonrası birkaç gündür çalıştığım haber çöpe gitti diye üzülmüştüm. Yine de habere konu kişi yazdığım haberin içeriğinde olduğu gibi istifa etmemişti. Görevinden azat edilmişti.

Haberi yazmaya başlarken Ticareti Bakanı Ruhsar Pekcan’ı Avrupa’da hangi ülkeye bakan olarak atasam diye çok düşünmüştüm. Ama Avrupa’nın hangi ülkesine bakan olarak atanırsa atansın dedikoduların ayyuka çıkmasının ertesinde o koltukta seçmenine saygısından dolayı bir gün bile oturması mümkün değildi. Kendisi bunu yapamadığı için de rejimin tek lideri Erdoğan tarafından ‘görevine son verilmiştir’ ibaresi ile koltuğundan edildi.

Bakan Ruhsar Pekcan’ın şirketinden bakanlığa ürün satıldığı haberlerini Ticaret Bakanlığı doğrulamıştı. Yani Ticaret Bakanlığı aslında dedi ki: “Alımlar piyasa fiyatlarının aşağısında, sorun değil, biz ihaleye giren firmaları ayarladık, o firmalar da bizden, yüksek rakam verdiler ki ihale yabancıya gitmedi.”

Avrupa seçmeni ile Türkiye seçmeni arasındaki fark da burada ortaya çıkıyor. Böyle bir skandal gündeme gelir gelmez, günlerce peşine düşülüyor, halk hakkını arıyor, asla unutturmuyor. Politik tercihler, bu türlü yolsuzluklar neticesinde değişebiliyor. Kimse bağnazca bir partinin, liderin peşinde gitmiyor. Eğer Avrupa’da bir ülkenin kasasından 128 milyar dolar kaybolmuş olsaydı, inanın devletin tüm üst kademesi istifa ederdi.

Pekcan olayında medyaya yansıyan rakam 9 milyon lira ancak Ticaret Bakanlığı bu rakamı yalanlayarak rakamın gerçekte 507 bin 880 lira olduğunu söylüyor. Rakamın 880 lirası bile var. 508 bin liraya yuvarlayabilirlerdi. Nasıl olsa Bakanı o koltuğa oturtan seçmen “Yabancıya gitmemiş ki, bizim kendi bakanımızın şirketi kazanmış. Hatta 120 lira indirim bile yapmış. Helal olsun!” dediği için alkışlayabilirdi.

DOKTORA TEZLERİ BİLE İSTİFA GETİRDİ

Peki Ticareti Bakanı Ruhsar Pekcan, Avrupa’da herhangi bir bakanlık görevinde olsaydı ve hakkında yolsuzluk haberleri sonrası istifa eder miydi? İstifa da etmedi zaten ama haberi araştırırken Avrupa’da politikacıların ne tür gerekçelerle istifa ettiklerini okuyunca şaşıracaksınız.

Yakın geçmişte doktora tezleri yüzünden istifa eden üç Avrupalı bakan var. Doktora tezinde intihal yaptığı öne sürülen Almanya Savunma Bakanı Karl-Theodor zu Guttenberg görevini bırakıyor. Avusturya’da Çalışma Bakanı Christine Aschbacher, doktora tezi çalışmalarında usulsüzlük yaptığı iddialarının ardından görevini bırakıyor. İspanya Sağlık Bakanı Carmen Monton da, yüksek lisans diplomasında sahtecilik yaptığı iddiaları üzerine istifa ediyor.

Bu tez olayı Avrupa’da bu kadar popüler olunca istifa edenlerin sayısı fazla. Türkiye’de ise Boğaziçi Üniversitesi’nin ‘kayyım’ rektörü Melih Bulu bile duymazlıktan geliyor. Öte yandan bir skandalla görevi bırakan Ruhsar Pekcan’ın yerine atanan yeni Ticaret Bakanı Mehmet Muş da, Damat Berat Albayrak’ın tezine yardımcı olan isimlerden biri olarak biliniyor. Haliyle “istifa” müessesesi daha baştan sakatlanmış oluyor.

Gerçi diploma konusuna girince, bakanlarla kalmak olmaz. Mesela Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın diplomasının sahte olduğu çok uzun süre tartışılmıştı. Başdanışmanı Hamza Yerlikaya’nın sahte lise diploması üzerinden de tartışmalar devam etti. AKP Grup Başkanvekili Cahit Özkan, sahte diploma tartışmasına ilişkin noktayı koydu. Özkan, “Gurur duyuyoruz. Ben, burada eski milletvekilimizin ve baş danışmanımızın alnından öpüyorum,” diyerek bambaşka bir performans ortaya koydu.

AVRUPA’DA ‘HADİ CANIM’ DEDİRTECEK İSTİFALAR

Sadece aşırı sağcı olduğundan kuşkulanılan bir kişiden silah satın aldığı için görevini bırakan Almanya’nın Mecklenburg-Vorpommern Eyaleti İçişleri Bakanı Lorenz Caffier haberini görünce Suriye’ye MİT tırlarıyla gönderilen mühimmatları hatırlayabilirsiniz.

Almanya Ulaştırma Bakanı Reinhard Klimmt, Saarbrücken futbol takımı için, ihale almaya çalışan bir kişiden yasadışı bağış alınmasında rol oynamakla suçlu bulunduğu için istifa etti. Almanya Kuzey Ren-Vestfalya eyaleti Maliye Bakanı Heinz Schleusser, özel işleri için devlet kesesinden uçağa bindiği ortaya çıkınca koltuğunu bıraktı. Saraya ait 13 milyon dolarlık 8 adet özel uçağı olmadığı için böyle bir yol denemiş Alman bakan ve fakat sonrasında istifa etmek zorunda kalmış.

ASKERİ İÇİN İSTİFA EDENLER

Hıristiyan Demokrat Birlik (CDU) partisinin “Onursal Başkanı” Helmut Kohl, yasadışı bağış skandalının büyümesi üzerine istifa etmişti. Almanya Çalışma Bakanı Franz Josef Jung, Çalışma Bakanlığı görevinden istifa etme kararını, Alman ordusuna zarar vermemek ve orduyu haksız saldırılardan korumak istediği için aldığını açıklamıştı. Bizde ordunun tasfiyesinde baş rolü oynayanlar, bir darbe girişimi sırasındaki durumu hakkında halka ya da mahkemelere hesap vermeyenler savunma bakanı olabiliyor.

Hollanda’nın Savunma Bakanı Jeanine Hennis, Birleşmiş Milletler (BM) adına Mali’de görev yapan iki askerin kaza sonucu yaşanan patlama nedeniyle yaşamını yitirmesinde siyasi sorumluluğu bulunduğu gerekçesiyle istifa ediyor. En kanlı olayların yaşandığı Ortadoğu ülkesi Türkiye’de bu denli küçük bir olaydan dolayı istifa edebilecek birisi var mı? Bırakın istifayı komutanların bile ‘pimini çekip askere verdiği’ haberlerini hatırlamalıyız. Bu haberi yapanın cezaevine girdiğini unutmamalı. İtalya’nın Dışışleri Bakanı Giulio Terzi, iki İtalyan askerin cinayet suçundan yargılanmak üzere Hindistan’a teslim edilmesi kararına tepki göstererek, “Artık bu hükümetin bir parçası olamam” diyerek koltuğu bırakabiliyor.

KOVİD-19 İSTİFA ETTİRİYOR

Bu haberin güncelliği bakımından Ruhsar Pekcan olayına çok benzerliği var. Ama haberin yayılmasından sonra iki istifa geldi. Almanya’da koronavirüs salgını ile mücadele kapsamında kullanılan maskelerin satın alınmasında nüfuzunu kullanan ve satışlardan yüzbinlerce avro kazandığı öne sürülen Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) Milletvekili Nikolas Löbel ve Hristiyan Sosyal Birlik (CSU) Milletvekili Georg Nüsslein olay ortaya çıkınca istifa etti.

Bir diğer haber İngiltere’den. Yine pandeminin etkisi. Ekonomisi Kovid-19 salgınından etkilenen İngiltere’de, Sürdürülebilir Kalkınmadan Sorumlu Devlet Bakanı Elizabeth Grace Sugg dış yardımların azaltılması kararı nedeniyle istifasını sundu.

Peki, bir sağlık reformunu değiştiremiyorum diye görev bırakılır mı? Gönderin sarayınıza bir imza ile onaylansın. Ama Finlandiya’da sağlık reformunu parlamentodan geçiremeyen Juha Sipila liderliğindeki merkez sağ hükümeti bu sebeple görevi bırakmıştı.

Bir hükümet düşünün sadece ‘vergi dairesinin gelir incelemesi sisteminde hukuka aykırılık yapıldığı gerekçesiyle’ istifa ediyor. Hollanda Özgürlük ve Demokrasi İçin Halk Partisi, Hristiyan Demokratlar Birliği, Hristiyan Birlik Partisinden ve Demokratlar 66 oluşan koalisyon hükümeti sırf bu nedenden dolayı istifa ediyor. 1001 odalı sarayın giderlerini inceleyebilecek bir ‘babayiğit’ var mı?

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le görüştüğü açıklaması yalan çıkan Hollanda Dışişleri Bakanı Halbe Zijlstra, kamuoyundan özür dileyerek istifa ettiğini açıklamıştı. Hollanda’da 15-17 Mart tarihlerinde yapılan genel seçimin ardından hükümeti kurmakla görevlendirilen geçici hükümetin İçişleri Bakanı Kajsa Ollongren, görüşmelerdeki bilgileri yanlışlıkla dışarı sızmasından dolayı istifa etti.

Türkiye’de art arda meydana gelen terör saldırılarından sonra asla gerçekleşmeyecek istifalar da Avrupa’daki siyasiler koltuklarından edebiliyor. Mesela Belçika’da bu tür bir olayın ardından iki bakan istifa etmişti. Brüksel’de 34 kişinin ölümüyle sonuçlanan saldırıların ardından, Belçika İçişleri Bakanı Jan Jambon ve Adalet Bakanı Koen Geens koltuklarını bıraktı.

Belçika Flaman Bölgesi Çevre Bakanı Joke Schauvliege, çevreci protestolarını “komplo” olarak nitelendirmesinin ardından gelen tepkiler üzerine istifa etti. Belçika Ulaştırma Bakanı Jacqueline Galant, havalimanlarında güvenlik zafiyetlerine ilişkin raporları gözardı ettiği iddiaları üzerine istifa etti. Lübnan’da Adalet Bakanı Mari Kloud Necm de Beyrut Limanı’ndaki şiddetli patlamanın ardından istifasını sundu.

İngiltere’nin Ticaret Politikalarından Sorumlu Devlet Bakanı Conor Burns, babasının kredi borcu ödemelerine müdahil olarak alacaklı kişiyi tehdit ettiğinin belirtilmesinin ardından yine İngiltere’nin Uluslararası Kalkınma Bakanı Priti Patel, İsrailli yetkililerle gizli temaslarının ortaya çıkmasının ardından görevlerini bıraktılar.

En ilginç istifalardan birisi Fransa’da gerçekleşti. Fransa’nın Çevre Bakanı Nicolas Hulot, “Artık kendime yalan söylemek istemiyorum” diyerek görevinden istifa etti. Ekolojik Geçiş Bakanı François de Rugy, devletin kasasından lüks davetler verdiği yönündeki iddialar üzerine istifa etti. Fransa’da emeklilik reformu planından sorumlu bakan olan Jean-Paul Delevoye özel bir sigorta şirketi ile ilişkisi ortaya çıkınca koltuğunu terk etti.

NACİ BOSTANCI İSTİFA EDER MİYDİ?

Fransa İçişleri Bakanı Bruno Le Roux, kızlarını kağıt üzerinde parlamento çalışanı olarak gösterip onlara kamu bütçesinden maaş ödettiği iddiaları üzerine istifa etmişti. Bu haber bize çok sıcak bir gelişmeyi hatırlattı. AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın imzasıyla yayımlanan Resmi Gazete’deki atama kararlarında, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na bağlı Nükleer Enerji ve Uluslararası Projeler Genel Müdürlüğü’ne AKP Grup Başkanvekili Naci Bostancı’nın oğlu Afşin Burak Bostancı atandı. Peki bu haber sonrası Naci Bostancı istifa eder miydi?

Fransa’da, hakkında vergi kaçırmak suçundan soruşturma açılan Bütçe Bakanı Jerome Cahuzac istifa etti. Avusturya’da adı video skandalına karışan Başbakan Yardımcısı Heinz-Christian Strache görevini bırakmak zorunda kaldı.

Dünyanın en demokrat ülkelerinden birisi olan Finlandiya Maliye Bakanı Katri Kulmuni, 56 bin euroluk hitabet derslerinin ücretinin kamu kaynaklarından ödendiği ortaya çıkınca istifa edebiliyor. Yine ilginç bir haber: Slovenyalı milletvekili Krajcic, ‘bir sosyal deney gerçekleştirmek’ amacıyla aldığı sandviçin ücretini ödemeden marketten ayrılmasının haber olması nedeniyle özür dileyerek görevinden ayrıldı.

Mesela bu bakan ekibini değil kendisini yeniliyor. Arjantin Ekonomi Bakanı Nicolas Dujovne, hükümetin ekonomi ekibinin “ciddi bir yeniliğe” ihtiyacı olduğunu belirterek istifa etti.

İtalya‘nın başkenti Roma’daki G-7 basın toplantısına sarhoş katıldığı iddia edilen Japonya Maliye Bakanı Şoiçi Nakagava, artan baskıların ardından görevini bırakıyor. İtalya Ekonomik Kalkınma Bakanı Federica Guidi, iş insanı sevgilisinin çıkarlarına uygun bir yasa değişikliğinin mecliste kabul edilmesini sağladığının ortaya çıkması üzerine, Eğitim Bakanı Lorenzo Fioramonti, 2020 bütçesinde eğitime ayrılan kaynağı yeterli bulmadığını belirterek, görevlerinden istifa ediyorlar.

17/25 ARALIK İZLERİ

Bizlere 17/25 Aralık olaylarını hatırlatan olay İtalya’da gerçekleşiyor. Yolsuzluk operasyonunun yapıldığı dönemde Ekonomi Bakanı olan Zafer Çağlayan’a Reza Zarrab tarafından 463 bin euro değerinde Patek Philippe marka saat hediye edilmişti. Ama bu sefer konunun kahramanı bir bakan değil, oğlu. İtalya’da oğluna 10 bin euro değerinde bir saat hediye edilmesi ve bir şirkette iş verilmesini sağladığı ortaya çıkan Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Maurizio Lupi istifa ediyor.

Yunanistan’ın başkenti Atina yakınlarında çıkan ve en az 88 kişinin ölümüne yol açan yangın faciası ile ilgili Sivil Savunma Bakanı Nikos Toskas görevinden bırakıyor. Türkiye’de yaşanan orman yangınları, tren kazaları sonrası sonuçlarını açıklamaya gerek yok. Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Kocias, Makedonya isminin kullanılması konusunda hükümet içerisinde yaşanan tartışmalar nedeniyle istifa ediyor. Yunanistan kredi karşılığı reform teklifine güçlü şekilde hayır dedikten sonra Maliye Bakanı Yanis Varoufakis görevinden ayrıldı. Yunanistan’da eşinin konut yardımı aldığı ortaya çıkınca kamuoyunda tepki gören Ekonomi ve Kalkınma Bakanı Papadimitru istifa etti.

Kanada’nın en kalabalık eyaleti Ontario Eyaleti Maliye Bakanı Rod Phillips, Kovid-19 salgınının gölgesinde yurtdışında tartışmalı bir tatil geçirdikten sonra istifasını sundu. Alkollü araç kullanan lise eğitiminden sorumlu İsveçli bakan Aida Hadzialic, görevinden istifa etti.

İNCİL VE TEVRATTAN SÖZ SALLAYAN BAKAN YOK

İstifalar tüm Avrupa’yı kapsamıyor. Ama hepsini yazmaya kalksaydım birkaç sayfa daha yazarak haberin başından sonuna kadar ‘istifa etti’ fiili ile doldurmam gerekecekti. Bu kavram Türkiye’ye çok uzak ama medya organlarında Avrupalı politikacıların istifa haberleri bolca yer alıyor.

Tüm bu istifa haberlerini okurken sizlerin de aklına hakkında iddialar, hatta görüntüler çıkan ve bir peçeteye yazılan not ile yalanlayarak yolsuzluğu örtmeye çalışan Bakanlar gelmiştir. Haberi hazırlarken İncil’den ya da Tevrat’tan bir ayet sallayan bakan bulamadım. O da olmasın, bizim ülkemize özel bir durum olsun ki, ileride “Bir gün Egemen Bağış diye bir bakan…” diye başlayan kıssalar anlatabilelim…

Totaliter rejimlerde maalesef sorumlular hesap vermiyor. Bu nasıl bir anlayıştır ki ‘demokrasi’, ‘vicdan’, ‘ahlak’, ‘insanlık’, ‘hukuk’ ve ‘adalet’ kelimelerinin üzerine toz kondurmazken yapılanlar yapanların yanına kâr kalıyor? Yaşanan terör saldırılarından sonra hep vali, kaymakam ve bürokratlar mı günah keçisi ilan edilecek? Siyasi erkin sütten çıkmış ak kaşık olmadığını Türkiye son 20 yıldır görüyor.

Sorumlular hukuk önünde, milletin vicdanı önünde bedel ödemeyecekler mi? Ölenler öldüğü ile kalıyor, birileri “Allah’ın lütfu” diyerek koltuğundan kalkmıyor, çalan çalıyor ve “Günah işleme özgürlüğünü engelledin” diyorlar. Aldatılan milyonların önünden birileri çalıp oynayacak, birileri cebindeki 12 lirayı eşine verip intihar mı edecek?