HABER ANALİZ | HASAN CÜCÜK
Türkiye’nin yine ekranlardan seyredeceği bir Dünya Kupası günler sonra başlayacak. Katar’ın ev sahipliğindeki 2022 Dünya Kupası’nda 32 ülke kupa mücadelesi verecek. Elbette kupanın favorileri yine bilindik ülkeler. Dünya Kupası tarihinde sürprize yer olmadı. Brezilya kupayı en fazla kazanan ülke olarak Katar’a yine favori geliyor. Kupayı 5 kez müzesine götürmeyi başaran Brezilya’nın ardından Almanya ile 4 kez kazanıp ikinci sırada bulunan İtalya, 2018’ten sonra Katar’da da olmayacak. Gözler kupada muhtemelen son kez ter dökecek Lionel Messi ve Cristiano Ronaldo’nun üzerinde olacak.
Futbolda dünyanın en büyük organizasyonu olarak kabul edilen Dünya Kupası, Katar’da 22. kez düzenlenecek. Dünya Kupası’nda geride kalan 21 organizasyon birçok ilginç olaya sahne olurken, 4 yılda bir düzenlenen kupaya İkinci Dünya Savaşı nedeniyle 2 kez ara verildi. İlk olarak 1930 yılında düzenlenen kupayı 8 farklı ülke kazanırken, Brezilya 5 şampiyonluk ile başı çekti.
Futbolun dev festivali Dünya Kupası’nın tarihi 1930 yılında başladı. Dönemin FIFA Başkanı Julies Rimet’in girişimleriyle başlayan süreç kısa sürede teoriden pratiğe dönüştü. Julies Rimet adıyla oynanan ilk Dünya Kupası’na 1930 yılında Uruguay ev sahipliği yaptı ve şampiyon oldu. Uruguay, 1924 ve 1928 olimpiyat şampiyonluğu ve 1930’da bağımsızlığının 100. yılını kutlayacak olması nedeniyle ev sahibi olarak seçildi. Avrupa ülkeleri, dönemin şartlarından yolun uzak olması nedeniyle bu karara karşı çıktı. Fransız spor adamı Rimet’in çabalarıyla bu kupaya Avrupa’dan sadece Belçika, Fransa, Romanya ve Yugoslavya katıldı. Toplam 13 ülkenin kupa mücadelesi verdiği ilk Dünya Kupası’nı Arjantin’i 4-2 yenen ev sahibi Uruguay kazandı.
İkinci kez 1934’te düzenlenen Dünya Kupası’na bu kez İtalya ev sahipliği yaptı. İlk şampiyon Uruguay, Avrupa ülkelerinin ilk turnuvaya ilgisizliğini protesto adına İtalya’ya gelmedi. Mısır’ın Afrika’dan kupaya katılan ilk ülke olduğu 1934 Dünya Kupası’nı kazanan İtalya oldu. İlk iki Dünya Kupası’nda mutlu sona ev sahipleri ulaştı. İkinci Dünya Savaşı’ndan dolayı 1942 ve 1946’da Dünya Kupası düzenlenemezken, 12 yıllık hasret 1950’de Brezilya’nın ev sahipliğinde son buldu. Her geçen yıllarda katılımcı sayısı ve futbol kalitesi arttı.
2002 Dünya Kupası’na kadar ev sahipleri Amerika ve Avrupa kıtasından oldu. Kupa ilk kez 2002’de Asya kıtasına taşınırken, Japonya ve Güney Kore ortak organizasyonuyla yapıldı. Türkiye’nin üçüncü olduğu kupada mutlu sona finalde Almanya’yı yenen Brezilya ulaştı. Brezilya, Avrupa kıtasındaki şampiyonluğundan sonra Asya’da da bu başarıyı tekrarlayan ilk ülke oldu. Amerika kıtasındaki turnuvalarda şampiyon kıtadan çıkarken, bu geleneği 2014 Dünya Kupası’nda Almanya bozdu. Brezilya, İsveç’in ev sahipliği yaptığı 1958 Dünya Kupası’nda şampiyon olup, Avrupa’da kupa kaldırmayı başaran ilk kıta dışı ülke olmuştu. Asya’dan sonra Afrika’nın kupa ev sahipliği ise 2010 yılında gerçekleşti. Güney Afrika, kara kıtada turnuvayı düzenleyen ilk ülke oldu. İki Avrupa ülkesi Hollanda ve İspanya’nın oynadığı finalde mutlu sona Iniesta’nın uzatma devrelerinde attığı golle Matadorlar ulaştı.
2022 Dünya Kupası, Katar’la birlikte ikinci kez Asya kıtasına taşındı. Ancak kupanın Katar’da olması bitmeyen tartışmaları başlattı. Katar para musluklarını sonuna kadar açarken, stat ve otel inşaatlarında Asyalı işçilerin kötü şartlarda çalıştırılması uluslararası insan hakları savunucuları ve sendikaların tepkisini çekti. Bağımsız kaynaklara göre 6 bin 500 işçi hayatını kaybetti. Katar ise bunu inkâr edip, sayının 500 civarında olduğunu açıkladı. Stat ve oteller için 220 milyar dolar harcayan Katar, en maliyetli kupa organizasyonuna ev sahipliği yapacak. Doğalgaz zengini Katar, para musluklarını ülkenin kötü imajını düzeltme adına sonuna kadar açtı. Katar’a gelmeden önce en maliyetli Dünya Kupası, Brezilya’nın ev sahipliğini yaptığı 2014 olmuştu. Samba ülkesi turnuva için 15 milyar dolar harcarken, üçüncü sırada 2018 Dünya Kupası için 11,6 milyar dolar harcayan Rusya yer alıyor.
Katar’ın oldukça pahalı ülke olması, seyirci sayısını da etkileyecek. Daha çok ülkelerin zenginlerine hitap edecek bir turnuva olacak. Afrika, Amerika ve Asya’nın ekonomik durumu iyi olmayan taraftarı için statta Dünya Kupası’nı izlemek hayal olarak kalacak. Hatta Avrupa’dan gidecek taraftar sayısı da yarı yarıya azalmış olacak.
Katar’ın coğrafi konumundan dolayı kupa ilk kez kasım-aralık aylarında düzenlenecek. Liglerin devam ettiği bir dönemde düzenlenen turnuva öncesinde ülkeler yeterli hazırlık kampı yapma imkanı bulamayacak. Liglere verilen aradan sadece bir hafta sonra kupa başlayacak. Bir anlamda Katar para gücüyle turnuvayı almış oldu.
