Kekemelik, bebeklerin ilk kelimelerini heyecanla bekleyen ebeveynler için endişe verici durumlar arasında ilk sıralarda yer alıyor. 2–7 yaş arası, özellikle erkek çocuklarda yaygın görülen kekemelikte genetik faktörler etkin rol oynuyor. Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Dr. Leyla Alkaş, büyüyünce geçer” diye düşünülerek tedavisi ertelenen kekemeliğin çocuklarda depresyona yol açtığına işaret ediyor.
Çocuklarda kekemelik görülme oranı yüzde 1’dir. Erkek çocuklarında kız çocuklarına kıyasla 4 kat daha fazla gözlenir ve genetik geçiş önemli faktördür. Yakın akrabalarda kekemelik varsa çocukta bulunma olasılığı 3 kat artar. Çocuklukta konuşma ve dil gelişiminin en hızlı olduğu dönemde normal kabul edilen konuşma akıcılığındaki bozulma aile tarafından kekemelik olarak tanımlanırsa çocuğa baskı yapılabilir. Çocuk dikkatini konuşmaya ve takılmalara verirse kekemelik iyice pekişir.
Çocuklarda kekemelik belirtileri nelerdir, nasıl anlaşılır?
- Konuşurken ses ve hece tekrarları, sesleri uzatma, ünlemlemeler
- Sözcüklerin parçalanması, duraklamalar
- Dolaylı yoldan konuşma, kekelediği kelimeler yerine başka kelimelerle konuşma veya gereksiz kelime yerleştirme
Klinik ağırlaştığında ise belirtileri de ciddileşir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:
- Sıkıntılı nefes alma, anormal ses kalitesi, dudak büzme
- Göz kırpma, kafa sallama
- Konuşmaya eşlik eden anormal vücut hareketleri
- Ayağı ya da eliyle bir yere vurma, vücudu sallama
- Boynu, ağzı yamultma, konuşmaktan kaçınma
- Sosyal ortamlara girmeme, göz teması kurmama
- Kapıyı-telefonu açmama, suskunluk, derse katılmama
Kekemeliğin önlenmesi için bunlara dikkat edin
Okul öncesi dönemde iyileşmenin kendiliğinden gerçekleşmesi ve çocuğun konuşması üzerine odaklanma kaygısı yaşamaması için;
- Ebeveynler telaşlı ve aceleci olmamalı.
- Konuşması tam dinlenmeli, çocuğa konuşurken baskı yapılmamalı.
- “Nefes al, yavaş konuş, böyle tekrar et…”gibi uyarılar yapılmamalı.
- Alay etme, utandırma, taklidini yapma, zorlamadan kaçınılmalı
- Ailenin tuvalet, temizlik, genel kurallar konusunda aşırı disiplini ve zorlaması varsa bunlar da gevşetilmelidir.
- Kendisinden yaşça büyük çocuklarla konuşma terapisi yararlı olur.
- Nefes alma, bekleme, uzatma, heceleri bölme, tonlama hız ayarlamalar öğretilir.
- Kendiliğinden düzelme oranı yüzde 80 olsa bile profesyonel destek ihmal edilmemeli.
