Cenevre’de Birleşmiş Milletler (BM) için çalışan insan hakları avukatı Emma Reilly, BM’yi Avrupa’da yaşayan ve BM toplantılarına katılarak seslerini duyurmak isteyen Uygurların isimlerini Çin hükümetiyle paylaşmakla suçladı.
Önceki gün İngiltere merkezli LBC radyosuna konuşan Reilly, Çin hükümetinden yetkililerin Cenevre’de düzenlenen İnsan Hakları Konseyi toplantılarına katılanların isimlerini istediğini ve Uygur halkından katılımcıların Çin’deki ailelerine baskı yaptıklarını iddia etti.
Reilly’ye göre bu uygulama 2013’ten bu yana devam ediyor ve bu isimleri bizzat kendi çalıştığı birimin yöneticisi Çin hükümetine aktarıyor. Daha önce de çeşitli medya organlarına konuşan Reilly, isimlerin yer aldığı e-postaları da paylaştı.
Uluslararası yasalar gereği BM yetkilileri diplomatik dokunulmazlığa sahip olduğu için, bu türlü vakalar BM’nin kendi iç mahkemesine taşınıyor. Bu vaka da oraya götürülmüş.
Reilly, LBC’deki programda bu mahkemede hâkimlerin Çin’le daha iyi diplomatik ilişkilerin, insan hakları prensiplerinden daha önemli olduğu imasında bulunduklarını iddia etti. Buna karşılık bir diğer hâkim, Reilly’nin bu konuyu gündeme getirme hakkı olduğunu savundu.
LBC’deki programda Emma Reilly olayı gündeme taşıdıktan sonra yöneticisinin terfi aldığını, kendisinin de açığa alındığını söyledi. O günden bu yana konuyu medyaya taşımak isteyen Reilly, aralarında The Guardian’ın da olduğu bazı gazetelerin konuyu sayfalarına taşımak istemediğini iddia etti.
Soruşturma aşamasında Uygur insan hakları aktivistlerinden bazıları, Çin hükümetinin bu olaylardan sonra ailelerinin evlerine güvenlik görevlileri gönderdiğini aktardı.
Almanya’da yaşayan Dünya Uygur Kongresi (WUC) Başkanı Dolkun İsa bunlardan biri. Reilly’ye göre Çinli yetkililer İsa’nın kardeşini İnsan Hakları Konseyi toplantısından sonra gözaltına aldı ve hâlen kendisinden haber alınamıyor.
Reilly, Şubat ayında BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’le görüştüğünü de dile getiriyor. Guterres kendisine olayın farkında olduğunu fakat durumun “zorluklar” içerdiğini belirtmiş.
Geçtiğimiz ay BM’de yapılan oylamayla Çin ve Rusya BM İnsan Hakları Konseyi’ne üç yıllığına katılmaya hak kazanmışlardı. 2016’daki oylamaya göre ciddi oranda destek kaybetse de, Çin’in yeniden konseye seçilmesi, insan hakları aktivistlerinin tepkisine sebep oldu.
