YORUM | NEVİN ERDEM
George W. Bush ve Barack Obama’nın seçim kampanyalarında söz vermelerine rağmen yapmadıklarını yeni ABD başkanı Joe Biden yaptı.
1915 yılında, I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu döneminde Ermenilere yönelik toplu öldürme eylemlerinin “soykırım” olduğunu resmi olarak kabul etti.
Avrupa Parlamentosu ve Vatikan dahil, toplam 31 ülke 1915 olaylarını soykırım olarak kabul ediyor. Gidişata bakılırsa, bu sayı çok yakın bir gelecekte oldukça artacak gibi.
BU YAZIYI YOUTUBE’TA İZLEYEBİLİRSİNİZ ⤵️
Teknik kavramlar önemli.
Soykırım kavramı da, uluslararası sözleşmelerde çerçevesi belirlenmiş olan teknik, hukuki bir kavramdır. İlk defa Polonyalı hukukçu Raphael Lemkin tarafından 1944 yılında kullanılan genocide (soykırım) ifadesinin hukuksal tanımı, 2. Dünya Savaşından sonra, 1948 yılında hazırlanan Birleşmiş Milletler Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’nde yapılmıştır.
Kendisi de Yahudi olan ve 1941 yılında Nazi zulmünden kaçarak Amerika’ya yerleşen Raphael Lemkin’in, soykırım kavramını geliştirmesinde, 1915 yılında Ermenilere, Nazi Almanya’sında ise Yahudilere yapılan muamelelerin oldukça etkili olduğu biliniyor. Lemkin’in adı, Ermenistan’ın başkentinde bir caddeye de verilmiştir.
1948 tarihli Soykırım Sözleşmesi’ndeki soykırım suçu, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin kuruluşunu düzenleyen Roma Statüsü’nde de aynı şekilde yer almıştır. Soykırımın ilk defa 1948 tarihli bir Sözleşme’de tanımlanmış olması nedeniyle, bu tarihten önceki olaylara uygulanıp uygulanamayacağı sorunu, ayrı bir yazının konusudur.
Türk Ceza Kanunu’nun 76. maddesinde de soykırım suçu aynı ifadelerle tanımlanmıştır.
Uluslararası ve ulusal düzenlemelere göre soykırım suçunun oluşabilmesi için:
— Eylemler bir plan çerçevesinde yapılmalı,
— Eylemlerin amacı, milli, etnik, ırki veya dini bir grubun tamamen veya kısmen yokedilmesi olmalı,
— Bu grupların üyelerine karşı öldürme, yaralama, “Grubun, tamamen veya kısmen yokedilmesi sonucunu doğuracak koşullarda yaşamaya zorlanması” veya “Gruba ait çocukların bir başka gruba zorla nakledilmesi” eylemlerinden birinin gerçekleştirilmesi.
Görüldüğü üzere, tanım gayet açık. Buradaki unsurlardan bir tanesi yoksa, soykırım suçu oluşmaz.
Uzun uzun soykırım kavramı ve kapsamını yazmamın nedeni, olayın hukuki çerçevede ele alınması gereken bir konu olmasıdır.
Soykırım teknik bir kavramdır, tıpkı adam öldürme gibi, hırsızlık gibi…
Bir politikacının soykırım var demesiyle soykırım var olmaz, yok demesiyle de yok olmaz.
Ronald Reagan’ın 1981’de “Ermeni soykırımı” ifadesini kullanması da, Bush ve Obama’nın söz vermelerine rağmen susmaları da, Biden’ın konuşması da politiktir.
Soykırıma karar verecek olan makam, yerel mahkemelerdir. Yerel mahkemelerin adaleti tesis edemeyeceği anlaşılırsa, Uluslararası Ceza Mahkemesi’dir.
İş bu aşamaya gelinceye kadar yapılması gereken ise, soykırımın hukuki bir kavram olduğu gerçeği üzerinden ilerlemektir.
Madem soykırım bir suçtur ve bu suçun işlendiği iddia edilmektedir. O halde takip edilmesi gereken yöntem de, bir suç soruşturmasında takip edilmesi gereken yöntemdir.
Böyle bir soruşturmada, tarafların iddiaları çok önemlidir. Her bir iddia tek tek ele alınmalı, doğruluğu yanlışlığı tespit edilmeli.
Tanıklar çok önemlidir. Kalanlar, gidenler, seyredenler. 106 yıl önce olmuş bir olayın elbette doğrudan tanığını bulup, ifadesini almak mümkün değil. Dolaylı anlatımlara, tanıkların hikayelerini bilenlere, dinleyenlere başvurulmalıdır.
Olay yeri incelemesi yapılmalıdır. 106 yıl önce çok geniş bir coğrafyada yaşanmış bir olayın, olay yeri incelemesi mi olur, demeyin. Her olayın kendine özgü bir incelemesi olur, yeter ki incelemeyi yapma yetkinliğine sahip profesyoneller seçilsin.
106 yıl önce yaşanmış bir olay, elbette sadece bir hukukçunun hukuki bilgisiyle çözebileceği bir olay değildir. Normal ceza davalarında olduğu gibi, çözümü uzmanlığı, özel ve teknik bilgiyi gerektiren bu olayda da işinin ehli özellikle tarihçi bilirkişilerden yararlanılması gerekir.
İddialar çok ağır.
1915’te bir şeyler olmuş, hem de çok vahim şeyler.
“Soykırım olmamıştır” iddiasında bulunanlar, olayın hukuki değerlendirmesini yapmaktan uzaklar.
O zaman savaş vardı, diyorlar. Yukarıdaki maddeyi tekrar okuyun. Savaş, soykırımı suç olmaktan çıkaran bir argüman değil ki. Yahudi soykırımı 2. Dünya Savaşı’nın en kızıştığı zamanlarda yaşandı.
Tehcir Kanunu olarak bilinen zorla göç ettirme, sürmeye dair bir kanun var. Bu kanunun uygulanması kapsamında bir kısım Ermeniler, ölümle sonlanacak koşullarda yaşamaya zorlandılar mı? Bu soruya “evet” dedirtecek o kadar çok trajik hikaye var ki anlatılan.
Biz bir yandan Ruslarla savaşırken, diğer yandan doğudaki Ermeni çeteleri bize saldırıyordu, diyorlar. Ama vatanlarından sürülen Ermeniler sadece savaş bölgesindeki Ermeniler değil ki! Aydın’dan Eskişehir’e, Kocaeli’den Gaziantep’e, Bilecik’ten Yozgat’a Anadolu’nun her bölgesinden Ermeniler Tehcir Kanunu kapsamında zorla yurtlarından sürülmüşler.
Anne babalarından ayrılan çocuklar, eşlerinden ayrılan evli çiftler, kaybolan hayatlar, yağmalanan mallar, yok olan kültürler…
Erdoğan’ın tabiriyle, Müslüman yerli halk tarafından arsaya çoktan çevrilen Ermenilerin arazileri…
Buna bizzat defalarca şahit oldum. Doğuda hakim olarak görev yaparken, gayrimenkul sahibinin tespitine yönelik davalarda gayrimenkulü kullanan kişiler bu yerlerin kendilerine dedelerinden miras kaldığını, onlarca yıldır kullandıklarını iddia ederlerdi. Hazine avukatı ise, bu taşınmazların Ermenilerden kalan arazi olduğuna dair resmi kayıtları sunardı. İncelediğim resmi kayıtlarda, açık-seçik Ermeni isimlerini görürdüm.
Gayrimenkul kayıtları da, böyle bir soruşturmada bakılması gereken deliller.
Son derece hassas bu soruşturmada, tatmin edici bir sonuca ulaşmak için altı çevrilmedik taş kalmaması gerekir.
Tarihsel gerçeklikle uyumlu, delillerle desteklenmiş, taraflı olmayan, objektif bir gözlemciyi ikna etmeye yetecek nitelikte rapor ve çalışmaların olmaması büyük eksiklik.
Bu nedenle etkin bir soruşturmanın yapılması çok önemli.
Şunu da belirtelim ki, böylesi bir soruşturmanın sonucundan her iki tarafın da ürkmemesi gerekir.
Soykırımın olmadığı sonucuna ulaşılırsa, en azından soykırım olduğunu iddia edenler aslında ne olduğunu görmüş olacaklar.
Soykırımın olduğu sonucuna varılırsa, faillerin torunlarının adaletin tecellisiyle vicdani huzura ulaşması gerekir.
Müslüman Osmanlıya toz kondurmayanlar, unutmamalılar ki, Hz. Muhammed “Hırsızlık yapan kızım Fatıma da olsa, adaletten ayrılmazdım” diyor.
“Bırakın adalet yerini bulsun, isterse kıyamet kopsun.”
Yazının başlığındaki soruya gelecek olursak, “Bizden soykırımcı çıkar mı?”
Dersim, Maraş, Çorum, Sivas katliamlarına, 6-7 Eylül olaylarına, Diyarbakır Cezaevi’ndeki işkencelere baktığımda…
Doğuda Kürtlere yönelik ağır hak ihlallerine, gözaltında kaybolanlara, asit kuyularına…
PKK’lı olmakla suçlanan Hacı Lokman Birlik’in cesedinin polisler tarafından zırhlı araca bağlanarak yerde sürüklenmesine…
2015-2016 Şırnak çatışmalarına, Silopi’de keskin nişancılar tarafından vurulan Taybet Ana’nın cesedinin 7 gün boyunca sokak ortasında bekletilmesine, Cizre’de gömülmesine izin verilmeyen ve cesedi kokmasın diye annesi tarafından buzdolabına konulan 10 yaşındaki Cemile’ye,
Hepimizin gözünün önünde gerçekleşen 15 Temmuz sonrası olaylara, bir grubu “terörist” olarak ilan edip istediğini de o torbanın içine koyduktan sonra, yapılan işkencelere, adam kaçırmalara, işten çıkarıp açlığa mahkum etmelere, tutuklamalara, yurtdışında tedavi için dahi pasaport verilmeyen çocuklara, Meriç’te, Ege’de boğulan çocuklara, anne ve babaları birlikte tutuklandığı için yapayalnız kalan, hastanede hayat mücadelesi veren çocuklara baktığımda…
Ve belki de en önemlisi…
Tüm bunlar olurken, bu toprakların insanlarının adeta hiçbir şey olmamış gibi kayıtsızca hayatlarına devam etme çabalarına…
“Terörist” yaftasıyla ya da başka bir sıfatla ötekileştirdikleri kişilere karşı bir kısım insanlarda ortaya çıkan kinin ve nefretin derinliğine baktığımda…
Evet, maalesef, bizde de o potansiyel var.
Son söz olarak, 1915’te aslında ne oldu ise, orada öylece durmakta, hiçbir kuşkuya yer bırakmayacak açıklıkta ve objektiflikte aydınlatılmayı beklemektedir.
“1915’te aslında ne oldu ise, orada öylece durmakta, hiçbir kuşkuya yer bırakmayacak açıklıkta ve objektiflikte aydınlatılmayı beklemektedir.”
Soykırım olmuş veya olmamış tartışmasına girmeyeceğim bu yazıda.
Yıllarca cemaati savunan, cemaate yapılan haksızlıkları Tr724 gibi ‘cemaat medyası’ olarak bilinen siteleri takip ederek kendi çapımda duyurmaya çalışan biri olarak söylüyorum, ABD başkanı soykırımı tanıdığı günün ertesinde amerika öyle istiyor diye ermeni ağzıyla hep bir ağızdan “soykırım soykırım” yaygarası koparmanız açıkçası bana tiksinti verdi, midemi bulandırdı.
Benim bile midemi bulandırdıysa varın cemaati zaten sevmeyenlerde nasıl bir kine ve nefrete sebep olacağını siz düşünün. Bu tutumunuzla insanlardaki cemaat algısına ve cemaatin kendisine ne denli bir zarar verdiğinizi idrak edememenizde ayrı bir trajedi.
Zamanlama manidar
Bay Biden da sizinle aynı fikirdeymiş. Bugün tarihi bir gün. Öncelediniz onu. Tebrikler…
ABD Başkanı Joe Biden, 1915 olaylarını “Ermeni Soykırımı” olarak resmen tanıdı…
Şu taraflı yazarların şu ana dek yazılarında osmanlı zamanında ermenilerin türklere yaptığı katliamarı kınadığını veya ermenilerin azerilere karşı yaptığı soykırımla alakalı bir yazı gördünüzmü?
Ben görmedim, göremezsiniz çünkü çıkar yok ama şimdi var, kendilerine zulm eden AKP rejimine çelme takacaklarya, yeni ABD başkanından ve hükümetinden aferin alacaklarya, bu yüzden kendi ecdadlarına iftira atarak amerikan abilerinin gözlerine girmeye çalışıyorlar, ne kadar haksızlığa ugramış olursanız olun, delikanlılığa yakışmaz bu tutum, tek kelimeyle YUH olsun !
Ben de Nevin Hanım’ın yazısına katılmıyorum. Eleştiri de yazdım ama biraz amacını aştı, silinmesini rica ettim. Sağ olsunlar sildiler. Tarık Toros ve Mehmet Efe Çaman’da bu konuda yazdılar. Tarık Bey ile Nevin Hanım’ın yazıları içeriklerine katılmamakla birlikte fikir özgürlüğü açısından zaten saygı duyulması gereken yazılar. Mehmet Efe Çaman Bey’in yaptığı ise benim standartlarıma göre apaçık ırkçılık. Türklere karşı. Aynen bazı faşist Yunanlılar ve Ermenilerin yaptığı gibi. Türklerin medeniyetsiz, milletleri asan kesen bir millet olarak tanımlıyor. Tam da Yunanlıların ve Ermenilerin tanımladığı gibi. Onun bu yazılarına katılmadığımı, apaçık yanlış olduğunu defalarca yorum olarak yazdım. Ancak yine de fikir özgürlüğü açısından saygı duymamız gerekiyor. Bu bizi güçsüz yapmaz. Tam aksine insanları daha iyi tanımamızı sağlıyor. Fikir cimnastiği yapmamızı ve kendi tarihimizi öğrenmemizi teşvik ediyor.
Burada tüm TR724 ekibi, Ermeni Soykırımı gerçek diye yazılar yazsalar ve manşetler atsalar, bu cemaate sempati duyan insanların buna inandığı anlamına gelmez. Bu sadece TR724 ekibini bağlar. Yarın bir gün yanlış yaptıkları net olarak ortaya çıktığında bu ekibe yanlış yayınlar yaptıkları hatırlatılır. Alta yazılan yorumlardan da görüldüğü gibi kimse bunlara inanmıyor. İnanan mutlaka vardır, ama sayıca çok az olduğunu düşünüyorum. Onların da kişisel nedenleri bile olabilir, Türkiye’de neler çektiklerini bilmiyoruz. Yani hoş görmek gerekir.
Zaman çok değişti. Çok sağlam ve güçlü argümanlarla gelmediğiniz müddetçe, bir kaç yazıyla insanları kandırmanız artık çok zor. İnsanlar okuyor, yorumluyor, değerlendiriyor. TR724’te Ermeni iddiaları lehine çıkan yazılar, benim ikna etmek bir yana, Türk milletine haksızlık yapıldığı hissiyatımı kuvvetlendirdi. Türk milletine olan sevgimi artırdı.
Elbette bazı tasnak çetecilerini ve yaptıklarını ayırarak ermeni halkının yasadığı sıkıntılardan dolayı üzgünüz, Bu yazıları yazan yazarlar keşke tarih ve olaylar konusunda uzman olsalardı. Br kere 1071 Malazgirt harbinden itibaren 850 sene 1915 yılına kadar Ermeni halkını korumasına alıp Bizans a karsı koruyan kimdi ve hangi milletti?. 1915 yılında devletin milleti yönetmeye kalkan bir mekanizmaya dönüşmesi ile devlete darbe ile çöreklenenler kimlerdi. 1915 tehcir hadisesini millet mi yaptı yoksa darbe ile yönetime gelen ittihatçılar mı. Bu ayırımı iyi yapmadan bu konu çok can sıkar. Keske rahmetli Bediuzzaman gibi sapla samanı ayırmasını bilseler ve kökü Avrupa olan siyaset ( yönetim ) tabiri ile hadiseleri doğru açıklayabilselerdi. Bunları iyice ogrenmeden baltayı tasa vurmaya devam edecekler.
Selamlar.benimde kafam karıştı zira (eğer anlatılanlar doğru ise)ceddime yakıştıramadım ama yanlış ise burada yazanlara yakıştıramadım.birde şu meseleye takılıyorum niye şimdi söyleniyor bunlar zira hiç bir şekilde zaman gazetesinde böyle bir haber veya yorum görmemiştim.(eğer arşivlerden bulabilirseniz paylaşın lütfen) yazarlarımız niye o zaman yazamadı bunları ve niye şimdi yazıyorlar.herşey iyi iken tarihimizle yüzleşme gibi bir derdimiz yokmuydu.Mehmet efe çemen beyin yazısınıda okudum.tekrar ediyorum 2013 den önce bu parelelde gazetemizde çıkan yazılar varsa paylaşın yoksa benim gibi çoklarının kafası karışacak gerçekleri çarpıttığınızı düşünecekler.bu arada hizmete gönül vermiş yurt dışında yaşayan bir öğretmenim.aktrol falan değilim.
Ceddin batsın senin. Ulan soy ile övünmeyi bi bırakamadınız. Bu arada ceddin de sen de batmışsın halen haberin yok.
Öncelikle şunu belirteyim bu milletten her halt çıkar da bi dürüst toplum çıkmaz. Tüm dünya tiksinir oldu bu milletten de biz çamurun içinde olduğumuzdan dışardan bakamıyoz kendimize. Müslümanım deyip münafık gibi yaşayan, benim nenemde başörtülü deyip başörtülüye düşman olan, benim peygamberim arap deyip türkkadar asil bi soy yok diyen… Her halt çıkar bu toplumdan zira gördüklerimiz göreceklerimizin teminatıdır.
İkinci olarak hani eskiden böyle demiyordunuz diyenler için not: vakti zamanında zaman gazetesindeki bi köşe yazısında ermenilere soy kırım uygulanmış imasına bile tahammül edemeyen bi tanıdığım cemaati türk düşmanlığı ile ithan etmişti. Dedim ya bu milletten münafık çıkar faşist çıkar her halt çıkar ama dürüst adam çıkmaz. Çıkmaya çalışsa işini bitirirler.