Süper Salı heyecanı dorukta
HABER-ANALİZ | ADEM YAVUZ ARSLAN
Amerika’da Demokrat Parti’nin başkan adayını belirlemek için yapılan ön seçimlerde kritik viraja girildi. 3 Mart Salı günü yapılacak olan ve 14 eyalette aynı anda yapılmasından dolayı ‘Süper Salı’ olarak adlandırılan ön seçimlerde Başkan Trump’ın muhtemel rakibi netleşecek.
Peki ABD’de yapılan ön seçimler nasıl işliyor, şu ana kadar neler oldu ve ‘Süper Salı’ neden önemli?
Öncelikle ABD seçim sistemini özetlemekte fayda var. Çünkü ABD başkanlık sistemi ile yönetiliyor ve bu sistemde önemli olan seçmen. Türkiye gibi ülkelerde adayları halk değil parti yönetimi yada doğrudan lider seçer. O yüzden milletvekilleri halkı değil başkanı referans alır. ABD ise durum tamamen farklı. Başkan adaylarını partilerin yönetimi belirlemiyor. Anayasaya göre doğuştan ABD vatandaşı olan, 35 yaşını aşmış ve son 14 yıldır ABD’de yaşayan herkes başkan adayı olabiliyor.
Aday adayları diğer aday adayları ile kıran kırana bir yarışa giriyor. Şubat ayında başlayıp Haziran’da biten ön seçimlerde en fazla delege sayısına ulaşan isim partinin başkan adayı oluyor. Yani genel merkeze rağmen ipi göğüslemek mümkün. Haziran ayında yapılan kurultay ile aday resmiyet kazanıyor.
BU YAZIYI YOUTUBE’TA İZLEYEBİLİRSİNİZ ⤵️
Ön seçimler ise iki türlü yapılıyor. ‘Primary’ denen sistemde seçmenler sandığa gidip aday adayı için oy kullanıyor. Hem Cumhuriyetçiler hem de Demokratlar ağırlıklı olarak Primary yöntemini tercih ediyor. Bir de ‘Caucus’ denilen yöntem var. Burada sandığa gitmek yerine parti kongrelerinde toplanılıyor ve açık oylama yapılıyor. Sistem bize çok karmaşık gelebilir ancak özünde seçmen tercihinin en sağlıklı şekilde sandığa yansıması esasına dayanıyor.
SALI SALLANACAK
Bilindiği gibi Demokrat Parti’de başkan adayları bugüne kadar Iowa, New Hampshire, Nevada ve Güney Carolina’da önseçime gitti. Iowa’yı Pete Buttigieg kazanırken Vermont Senatörü Bernie Sanders New Hampshire ve Nevada’da ipi göğüsledi. Ancak haftasonu yapılan Güney Carolina ön seçimlerinde ise Obama döneminin başkan yardımcısı Joe Biden açık ara seçimi kazandı. Böylece salı günü yapılacak olan seçimler daha da heyecanlı hale geldi.
Süper Salı’da aynı anda 14 eyalette ön seçimler yapılıyor ki bu eyaletlerin arasında California ve Florida gibi başkanlık seçimlerinin kilit eyaletleri de var. Bir adayın Süper Salı’da galip gelmesi o ismin Demokrat Parti’nin başkan adaylığını garantiye almıyor ancak önemli bir avantaj sağladığı kesin. Toplam 4 bin delegenin çoğunluğunu kazanan aday başkan adaylığı yarışını kazanmış oluyor. Süper Salı’da 1357 delegenin dağılımı belli olacak.
Şu anda en çok delegeye sahip aday adayı Bernie Sanders. Ancak Joe Biden’in Güney Carolina’da açık ara seçimi kazanması hesapları karıştırdı. Özellikle siyahi seçmenin Biden’den yana ağırlığını koyması belirleyici oldu. Yarın yapılacak ön seçimlerde California ve Texas’ta Demokrat seçmenin tercihleri yarışın rengini de gösterecek. Her ne kadar yarış Biden ve Sanders arasında geçiyormuş gibi gözükse de milyarder iş adamı Michael Bloomberg ilk kez oy pusulasında yer alacak. Bloomberg şu ana kadar ön seçimlere katılmamıştı.
Milyarder iş adamı seçimlerde şu ana kadar 500 milyon dolar harcadı. Diğer adaylar bağış toplamak için kampanyalar yaparken Bloomberg tamamen kendi cebinden para harcıyor ve anketler de sürekli yükseliyor.
Öte yandan Güney Carolina’daki sonuçlardan sonra Tom Steyer ve Pete Buttigieg kampanyasını sonlandırdı. Yarın yapılacak ön seçimlerden sonra başka aday adaylarının da yarıştan çekilmesi bekleniyor.
ANKETLER NE DİYOR?
Obama döneminin başkan yardımcısı Joe Biden Güney eyaletlerde güçlü ancak rakibi Sanders’in latin seçmen üzerinde büyük popülaritesi var. Özellikle Texas ve California’da Sanders favori gözüküyor. Yarın yapılacak ön seçimlerde Biden’in güçlü olduğu 6 Güney eyalet var ancak Bloomberg tam anlamıyla muamma. Çünkü korkunç bir reklam kampanyası yürüten Bloomberg anketlerde sürekli yükseliyor. Kulislere göre Biden’in kampanyası ciddi para sıkıntısı çektiği için Bloomberg karşısında dezavantajlı hale geldi. Florida ve Pensilvanya gibi ‘swing state-değişken eyaletler’ çok kritik hale geldi. Bu iki eyalette ipi göğüslemek bir düzine eyaleti kazanmaktan daha önemli.
