HABER-ANALİZ | SEMİH ARDIÇ
Yüzde 5 büyüme haberleri Türkiye haricinde pek inandırıcı bulunmadı. Alman Commerzbank’a göre TÜİK’in 2017 ilk yarısı için açıkladığı yüzde 5 büyüme verisinde ciddi tutarsızlıklar var ve hükûmetin ‘ekonomik mucize’ tanımı mevcut duruma uymuyor.
İşsizliği azaltmak bir yana işsizler ordusunun nüfusunun 4 milyona gelmesine mâni olamayan bir ekonominin nasıl yüzde 5 büyüdüğünün cevabını sadece Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verebilir.
Makine ve teçhizat yatırımları ilk altı ayda yüzde 21’e yakın gerilerken, enflasyon ve faiz işsiz sayısındaki artışı aratmazken ‘yüzde 5 büyüdük’ masalına aklı başında kimse inanmaz, inanamaz. Senede 250 milyar Euro dış ticaret fazlasına rağmen Almanya’da büyüme sadece yüzde 1,9. Enflasyon da yüzde 1,5’in altında seyrediyor.
TÜİK’in Kasım 2016’da yaptığı formül değişikliği ile fert başına millî geliri bir gecede 10 bin doların fevkine çıkardığını bilenler biliyor. Son büyüme verileri ile bu masa başı hesap oyunları ayyuka çıktı. TÜİK ne kadar saklarsa saklasın rakamlar arasındaki tutarsızlıklar ve dahi tenakuzlar ihtisas sahiplerinin gözünden kaçmıyor. Adeta dalga geçiyorlar TÜİK ile.
COMMERZBANK O RAKAMLARI İNANDIRICI BULMADI
2017 ikinci çeyrek ve ilk altı ay büyüme rakamlarına dair kısa tespitlerimi ‘O büyümeyi işsizler de görecek mi?’ başlığı altında (http://www.tr724.com/buyumeyi-issizler-de-gorecek-mi/) yayınlamıştım. O makalenin mürekkebi kurumadan dünyanın en etkili malî kuruluşları arasında gösterilen Alman Commerzbank’ın bir analizi yayınlandı.
Esasında bahse konu analizi haberleştiren Alman Haber Ajansı’nın (dpa) seçtiği başlık her şeyi hülasa ediyor: Commerzbank, Türkiye’den gelen en son olumlu ekonomik verilere dair ciddi şüphe duyuyor. En büyük ajanslardan birinin geçtiği bu haberi yatırımcıların baş ucu gazetesi Financial Times (FT) anında kendi web sayfasında yayınladı.
TÜİK VERİLERİNE SİYASÎ MÜDAHALE OLABİLİR
Commerzbank uzmanı Lutz Kapowitz imzalı raporda, “Türkiye’den gelen ekonomik verilerin siyasî olarak etkilenebileceğini düşünüyorum.” ifadelerine yer veriliyor. Karpowitz’e göre bir takım tutarsızlıkların mevcudiyeti yüzünden TÜİK’in Türkiye ekonomisinin bu büyüklüğe ulaştığını ispat edemediğini belirtiyor.
Karpowitz, turizm sektöründeki gerilemeye rağmen açıklanan verilerde büyümeden bahsedildiğini vurguluyor. “Bu verilerin çeşitli sebeplerle son derece şüpheli olduğunu düşünüyorum” diyen Karpowitz, TÜİK’e son yatırım patlamasının kaynağının ne olduğunu da suâl ediyor.
FARKLI BİR DİLDE KONUŞAN RAKAMLAR NE DİYOR?
Commerzbank uzmanı, rakamlardaki tutarsızlığı ortaya koymak için beyne’l-milel (milletlerarası) verilere müracaat ediyor. Bunları da “TÜİK’ten farklı bir dilde konuşan, doğrulanabilir beyne’l-milel anahtar rakamlar.” diye nitelendiriyor.
Buna göre, Türkiye’de doğrudan yabancı yatırım, 2016 yılında yüzde 29,9 oranında azalarak 12,3 milyar dolara düştü. Karpowitz, 2017 yılının ilk yarısında yabancı yatırımlarda gerileme temayülünün devam ettiğini kaydediyor. İlk 6 ayda sadece 4 milyar dolar doğrudan yatırım Türkiye’yi tercih etti.
AVRUPALI TURİST AZALDIĞINA GÖRE…
Karpowitz yine turizm sektöründen gelen resmî verilerle mevcut tablonun örtüşmediğini belirterek, Almanya başta olmak üzere Avrupa’dan Türkiye’ye giden turist sayısındaki düşüşün Rusya, Ukrayna ve Orta Doğu’dan gelen turistlerle telafi edilmesinin mümkün olmadığını aktarıyor.
Karpowitz, istatistiklerin nasıl çarpıtıldığını anlatırken, “2016’da Türk İstatistik Ofisi ile tuhaf tecrübeler yaşadık.” hatırlatmasında bulunuyor. TÜİK’in büyüme rakamlarını geriye dönük değiştirmesi ve 2016 üçüncü çeyrekte yüzde 1,9’luk daralmayı yüzde 0,9’a çekmesi de Karpowitz’in gözünden kaçmamış: “Darbenin çeyreğinde ekonomideki o zamanki çöküş dahi şimdi çeşitli revizyonlar sebebiyle resmî veriden kayboldu.”
EKONOMİK MUCİZEYE ŞERH
Karpowitz, istatistik kurumlarının tarafsız ve objektif kalması icap ettiğinin altını çizerken, “Her analist resmî rakamların katı ve doğru olması gerçeğine bağımlıydı ve analistlerin resmî verilere inanmaları tavsiye edilir.” tespitinde bulunup sözü TÜİK’e şu şekilde bağlıyor: “Türkiye’de ekonomik mucize, mevcut duruma uymuyor.”
Bu analiz hakkında TÜİK Başkan Vekili Mehmet Aktaş’ın hissiyatı nedir, bilmiyorum? Amma velakin ben okurken hicap duydum. Birilerinin ikbali uğruna memleketimin ve devleti devlet yapan müesseselerin içine düşürüldüğü vaziyetten müteessir oldum.
YALANCI ÇOBAN MİSALİ
TÜİK’in vaziyeti, Yalancı çobanın hikâyesinden farksız. Bu saatten sonra kanunun kendisine verdiği bağımsızlığa rücu etse ve daha evvel olduğu gibi objektif düsturlarla çalışmaya başlasa bile muteber çevreler tarafından zerre kadar kale alınmayacak.
Zira hal-i hazırdaki TÜİK idarecileri Saray’ın gönlünü hoş etmek için bilimden uzaklaştıkları gün senelerin emeğini, itibarını kendi elleriyle ateşe verdi.
Bir kibritle bütün sermayeyi kül ettiler.
