Yerel seçim tarihi hezimet olabilir!

Analiz | Erhan Başyurt

Yerel seçime henüz 3 ay var, 31 Mart’ta. Ancak ittifaklar, adaylar beklenenden hızlı açıklandı. İlginç seçimde tüm partiler tedirgin.

Yerel seçim muhalefet için tarihi bir fırsat, siyasi açıdan da kırılma noktası. İktidar ezici bir üstünlük sağlarsa umutlar kırılacak, muhalefet büyükşehirlerde parlarsa umutlar yeşerecek…

31 Mart garip şekilde, hem tarihi fırsatı hem de hezimet riskini içinde barındırıyor.

AK Parti, yerel seçimlere de MHP ile birlikte ‘‘Cumhur İttifakı’’ ile giriyor. İlginç şekilde çoğu adayını,  MHP ile ittifakını açıklamadan önce ilan etti.

CHP ise, İYİ Parti ile büyükşehirlerde ittifak yapacağını duyurdu. Son genel seçimlerin ‘’Millet İttifakı’’ ve ‘’Cumhur İttifakı’’ yeniden sahne alacak! Bu yarışta çoğu zaman HDP ve SP belirleyici rol oynayacak.

2009 VE 2014’E GÖRE MUHALEFET ‘HEZİMET’ YAŞAR!

2009 ve 2014 son iki yerel seçimin sonuçlarına bakılırsa, AK Parti ve MHP’nin yani ‘Cumhur İttifakı’nın toplam oy oranları ile ezici bir üstünlük sağladığı görülüyor.

Son seçimlerdeki toplam oy oranlarını  AK Parti ve MHP’nin yakalaması halinde, 30 büyükşehirin 25’şini almaları mümkün. Aydın, Tekirdağ ve Hatay da, Cumhur İttifakı’na geçebilir.

CHP’nin elinde önceki performansını sürdürebilirse sadece Eskişehir, Muğla ve İzmir kalır.

HDP de ezici üstünlük sağladığı Diyarbakır, Mardin ve Van’ı alır. 24 büyükşehir AK Parti ve MHP’nin olur…

İYİ PARTİ DENGELERİ DEĞİŞTİREBİLİR

Ancak şartlar değişti. 2009 ve 2014’te İYİ Parti yoktu. Dolayısıyla İYİ Parti’nin yerel seçim performansını ölçümlemek ve hesaba katmak mümkün değil.

İYİ Parti sadece son genel seçim ve Cumhurbaşkanlığı yarışına katıldı. CHP ile genel seçimde ‘Millet İttifakı’ içinde yer aldı.

Dolayısıyla, CHP ve İYİ Parti’nin genel seçim ve Cumhurbaşkanı adaylarının toplam oy oranları ile AK Parti ve MHP’nin son genel seçim ve Cumhurbaşkanlığı yarışında aldığı oylara göre bir değerlendirme yapmak daha sağlıklı bir sonuç verebilir.

Bu durumda, yerel seçim dengesi ve tablosu tam olarak aksi yönde değişiyor.

AK PARTİ 13 BÜYÜKŞEHİR’İ RAHAT KAZANABİLİR

‘Cumhur İttifakı’ ve ‘Millet İttifakı’ toplam oylam oranlarına göre, AK Parti ve MHP ellerindeki 13 Büyükşehir Belediyesi’ni rahatlıkla elinde tutabilir.

Bursa, Erzurum, Gaziantep, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Ordu, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa ve Trabzon…

Bursa ve Kocaeli hariç, yukarıda sıraladığımız 11 büyükşehirde Cumhur İttifakı’nın Haziran 2018’de aldığı oy oranı yüzde 60’ın üzerinde.

Bu illerde iktidarın rahat olacağı söylenebilir…

CHP 5 BÜYÜKŞEHİR’İ RAHAT KAZANABİLİR

CHP ve İYİ Parti’nin, Muharrem İnce ve Meral Akşener’in Cumhurbaşkanlığı seçim yarışında toplamda yüzde 50’yi geçtikleri iller ise, Eskişehir, İzmir, Muğla, Tekirdağ, Aydın…

AK Parti ve MHP’nin ortak adayı yani Cumhur İttifakı’nın adayı Erdoğan bu illerde, Eskişehir hariç yüzde 40 ve altında oy almış. Dolayısıyla şansları düşük.

Eskişehir’de de Erdoğan’ın aldığı oy yüzde 46.5, AK Parti ve MHP’nin genel seçim oy toplamları da yüzde 47,7…

CHP ve İYİ Parti’nin ittifak anlaşmasına göre, bu illerin tamamında yeniden CHP aday gösterecek.

3 BÜYÜKŞEHİR HDP’NİN…

Son yerel ve genel seçim sonuçlarıyla, Cumhurbaşkanlığı yarışına göre, HDP’nin yeniden kazanması kesine yakın 3 büyükşehir var: Diyarbakır, Mardin, Van…

Cumhur İttifakı, bu illerde yüzde 35’i geçememiş. Demirtaş tek başına üçte ikisini almış durumda…

KRİTİK VE ÇEKİŞMELİ 9 BÜYÜKŞEHİR  

Bu durumda, 13 il büyükşehir Cumhur İttifakı’nın, 5 büyükşehir Millet İttifakı’nın, 3 büyükşehir de HDP’nin olma ihtimali geçmiş seçim sonuçlarına göre yüksek.

Haziran 2018 seçim sonuçlarına göre geriye kalan 9 büyükşehirde çok ciddi çekişme yaşanabilir, Cumhur İttifakı da Millet İttifakı da ‘hezimeti’ veya ‘zaferi’ yaşayabilir.

Çekişmeye sahne olacak 9 büyükşehirin 5’inde halihazırda AK Partili, 3’ünde MHP’li, birinde de CHP’li belediye başkanı bulunuyor.

Bu illerin durumunu biraz daha detaylı olarak tek tek ele alalım…

ANKARA’DA ÖZHASEKİ Mİ YAVAŞ MI?

Ankara’da Haziran 2018’de Cumhur İttifakı’nın milletvekili seçimlerinde aldığı oy yüzde 53,5. Ortak aday Erdoğan’ın aldığı oy ise, yüzde 51,5…

Ankara’da Mansur Yavaş’ın oylarının ‘çalınması’ ile hileli seçilmiş AK Partili Melih Gökçek, görevinden istifa ettirildi. Hakkında da herhangi bir soruşturma açılması. AK Parti seçmeni bunu iradesine saygısızlık sapar mı bilinmez…

AK Parti ve MHP’nin ortak adayı Mehmet Özhaseki, Kayseri eski beledi başkanı. Özhaseki, belediyecilikte takdir toplamış bir isim ama Ankaralı değil üniversiteyi bile Ankara’da okumuş değil. Belediye başkanı, vali değil. Doğru isim, yanlış yerde aday gösterilmiş olabilir. Yerellik ne derece önem arz ediyor böylece görülecek…

Karşısında, bir önceki büyük başarı sağlayan Mansur Yavaş olacak.

İnce ve Akşener’in burada aldığı oy toplamı, yüzde 45,2…

Ankara’da Cumhur İttifakı favori ancak aday belirleyici olacaktır…

İSTANBUL EN ÇEKİŞMELİ VE HAYATİ BÜYÜKŞEHİR

İstanbul, ‘tacın yıldızı’ konumunda… Seçimin en çekişmeli geçmesi beklenen il… AK Parti ve MHP’nin Haziran 2018 genel seçim oy toplamları yüzde 50,8. Cumhur İttifakı’nın ortak adayı Erdoğan’ın oy oranı yüzde 50… AK Parti ve MHP, en iyi oldukları dönemlerde 2014’te bile toplamda yüzde 52’yi geçememiş…

Buna karşılık, İnce ve Akşener’in toplam oy oranları yüzde 41,5… İstanbul’da sonucu belirleyecek olan HDP ve SP seçmeni… HDP’nin yüzde 10 seçmeni etkileme kapasitesi var…

HDP seçmeninin eğilimi yanı sıra, arka arkaya iki kez seçilen İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş’ın da istifa ettirilmesi ve hakkında bir soruşturma açılmaması, AK Parti seçmenini ne oranda etkiler bilinmiyor.

Cumhur İttifakı’nın adayı Binali Yıldırım, Millet İttifakı’nın adayı da Ekrem İmamoğlu gözüküyor.

Yıldırım’ın TBMM Başkanı görevinden istifa etmeden aday olması söz konusu ki, baştan bir haksız rekabet olacaktır ama bu durum tepkiye de neden olabilir…

İstanbul, AK Parti için hayati önemde. Erdoğan’ın siyaset basamaklarından yükseldiği, seçmen havuzu en büyük il. İkincisi, belediye gelirleri ve ‘havuz’ bakamından en önem verdikleri şehir.

İstanbul’u kaybetmek, ‘soğuk duş’ etkisi yapar ve sonun başlangıcı anlamına gelebilir… Bu sebeple Ankara’dan ziyade İstanbul’da kazanmak için her yolu deneyeceklerdir…

MHP 3 BÜYÜKŞEHİR’İ DE KAYBEDEBİLİR

MHP’nin elinde olan Adana’da Cumhur İttifakı ile Millet İttifakı’nın oyları eşit, yüzde 45…

MHP’nin elinde olan Manisa’da Cumhur İttifakı yüzde 51 ile yüzde 48 bandında. İnce ve Akşener’in oy toplamları ise yüzde 45,6…

MHP’nin elinde olan bir diğer il Mersin’de ise, Cumhur İttifakı’nın oy toplamı en yüzde 41’i geçmiyor. Buna karşılık İnce ve Akşener’in oy toplamları yüzde 49,5… Ancak garip bir şekilde Mersin, Millet İttifakı dışında tutuldu. CHP ve İYİ Parti ayrı ayrı aday gösterecek… Kazanma ihtimali en güçlü ilde, kaybetme yarışına girdiler…

MHP elindeki 3 büyükşehiri de kaybedebilir, ancak sonucu büyük oranda HDP seçmeninin eğilimi belirleyecektir. HDP bu illerde güçlü adaylarla girerse, Cumhur İttifakı kazanır, girmezse MHP başkanlıkları kaybeder…

ANTALYA ‘MİLLET İTTİFAKI’… BALIKESİR VE DENİZLİ ÇEKİŞMELİ…

AK Parti’nin elinde olan Antalya’da İnce ve Akşener’in oy toplamları yüzde 52… AK Parti ve MHP en yüksek oyu genel seçimde almış yüzde 45… Erdoğan’ın oyu yüzde 42,8… Antalya’nın el değiştirme ihtimali yüksek duruyor…

AK Parti’nin elindeki Balıkesir’de, İnce ve Akşener’in oy toplamları yüzde 49,8.  Erdoğan’ın ise yüzde 47,3… Cumhur İttifakı genel seçimde de yüzde 48,9 almış…

Balıkesir Belediye Başkanı Edip Uğur da, AK Parti tarafından istifaya zorlandı ve ağlayarak veda etti. Seçmenin ne tepki göstereceği bilinmiyor.

Çekişmeye sahne olacak, adayın belirleyici olacağı bir il Balıkesir…

AK Parti’nin elindeki Denizli’de de durum farklı değil. İnce ve Akşener’in oy toplamları yüzde 49.2… Erdoğan’ın yüzde 47,8… Cumhur İttifakı’nın genel seçim oy toplamı da yüzde 49.9…

Balıkesir gibi çok çekişmeli ve adayın sonuca etki edeceği bir il Denizli…

CHP, HATAY’I CUMHUR İTTİFAKI’NA KAYBEDEBİLİR

CHP’nin elinde olan Hatay’da da oy oranları dengede gözüküyor.

Erdoğan’ın aldığı oy oranı yüzde 48,5… İnce ve Akşener’in toplam oy oranları da yüzde 48… Cumhur İttifakı’nın genel seçimde aldığı oy oranlarının toplamı da yüzde 50,6…

CHP’nin, Cumhur İttifakı’na bu ili kaybedip etmeyeceğini de adaylar belirleyecektir…

***

Bu 9 ile, CHP’nin elindeki Eskişehir, AK Parti’nin elindeki Kocaeli ve Bursa’nın da katılma ihtimali olsa da el değiştirmeleri daha büyük sürpriz olacaktır…

EKONOMİK KRİZ ETKİSİ SANDIĞA YANSIYACAK

Sonuçta, yerel seçimlere daha 3 ay var. Sonuçlara etki edecek bir çok faktör yaşanabilir. Ancak iktidar partilerinin genel seçim oy oranlarının, yerel seçimlerde daha da düştüğü bir gerçek.

İkincisi, Türkiye Haziran 2018 seçimlerinden bu yana daha derin bir ekonomik kriz yaşıyor. Krize tepkilerin oranının ne olacağını da sandıkta göreceğiz…

Şüphesiz adaylar ve projeleri, iktidarın kamu imkanlarını ne oranda seferber edeceği ve dağıtacağı ulufe de etkili olacaktır.

Üçüncüsü, HDP ve SP seçmeninin kritik illerde göstereceği eğilim sonucu belirleyecektir.

Son bir faktör de, AK Parti’nin görevden aldığı HDP’li belediye başkanları ile AK Partili belediye başkanlarına seçmenin göstereceği tepkidir…

SEÇİM HİLESİNE TEDBİR ALMAYAN KAYBEDER!

Bu hamur daha çok su götürür ancak başlayan seçim yarışına bir projeksiyon tutmak için son seçim verilerinden hareketle bu analiz yapılmıştır.

Gözden kaçırılmaması ve unutulmaması gereken ise, seçmenin kime oy verdiği kadar adayların ve partilerin sandığa hangi oranda sahip çıktıkları ve oy sayım ve toplam işlemlerini hangi oranda takip ettikleri bu kadar kritik büyükşehirin olduğu bir dönemde hayati öneme sahip olacaktır.

İktidarın, YSK üyelerinin görev sürelerini bir yıl uzatması bu açıdan düşündürücüdür. Ancak hileye tevessül edilmesi ve bunun ispatlanması halinde, seçilenler meşruiyetini kaybedeceği gibi bu demokrasinin Türkiye’de bittiğinin dünyaya da resmi ilanı olacaktır.

31 Mart 2019 seçimleri, bu nedenle kritiktir, muhalefete fırsat sunmaktadır. Adil bir seçim yarışının ardından muhalefetin ‘hezimet’ yaşaması halinde, muhalefet liderlerinin değişmesi talebi kaçınılmaz olacaktır.

İktidarın kritik illeri kaybetmesi ise, ‘sonun başlangıcı’ anlamına gelir.

Tarihi bir seçim bakalım kimler için fırsat kimler için hezimet olacak!

Türkiye'de bu haberi engelsiz paylaşmak için aşağıdaki linki kopyalayınız👇

YORUM YAZIN

Lütfen yorumunuzu yazın
Lütfen isminizi girin