Vize krizinin ilk gün faturası: 78,2 milyar lira

HABER-ANALİZ | SEMİH ARDIÇ

Türkiye ile ABD arasında son 50 senenin en ciddi krizinde ilk gün geride kalırken, piyasalar için hesapta olmayan bu gelişmenin faturası ağır oldu. Borsa İstanbul (BIST) yüzde 5 kayıpla başladığı günü yüzde 3 ekside tamamladı. Hisse senetlerindeki kayıp tutarı 24,3 milyar lirayı buldu. Altının gram fiyatı da 155,7 TL ile tarihi zirveye çıktı.

TÜRK LİRASI MUM GİBİ ERİYOR

Önceki akşam haber duyulduğu anda gecelik işlemlerde 3,70 TL’yi geçeceğinin işaretini veren dolar yükselişini sürdürdü. Geçen haftayı 3,62’den kapatan dolar/TL, ABD ve Türkiye’nin vize vermeyi karşılıklı askıya almasını müteakip Asya seansında sığ piyasada 3,90 TL seviyesini aştı. Kur, piyasalar açıldığında 3.70’te dengelenir gibi oldu, fakat akşam saatlerinde 3,73’ü geçti. Böylece TL dolara mukabil yüzde 2,5’i Cuma gününden bu sabaha olmak üzere son bir ayda yüzde 10’a yakın eridi.

EURO 4,20’LERİ SON SÜRAT GEÇTİ

Euro da dolar gibi gecelik işlemlerde 4,5190 TL ile rekor kırdı. TL karşısında yüzde 3’ün üzerinde değer kazanan Euro, kapanışa doğru 4,3840 seviyesinde yer aldı. Krizin ilk 24 saati geride kalırken döviz kurlarının seyri TL nevinden yatırım vasıtalarında ciddi kayıpların devam edeceğini gösterdi.

Dolar için artık 3,65 yeni destek noktası. Euro’da ise 4,20 eşiği çoktan geçildi ve destek noktası 4,27 TL’ye yükseldi. Dolar ve Euro, taraflardan gelecek mesajlara bağlı olarak bu seviyelerin üzerinde seyredecektir. Tansiyon arttıkça döviz de yükselecektir. Dövizdeki bir günlük artışın 431 milyar dolar dış borcun TL karşılığını 52 milyar lira artırdı. Bir başka ifadeyle Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) iğneden ipliğe vergi zammı ihtiva ede ve infiale sebebiyet veren paketinden gelecek gelir vize krizinde bir günde buharlaşmış oldu. Dolardaki iki haftalık artış (3,40 TL’den 3,73 TL’ye) dikkate alındığında dış borç faturası 142 milyar lira yükseldiği görülecektir.

BORSA’DAKİ KAYIP 24,3 MİLYAR LİRA

Siyasî gerginliğin BIST’te artçı şokları devam edecek. Zira takastaki hisselerin üçte biri ABD menşeli yatırımcıların elinde bulunuyor. Bunların nihaî kararlarını vermemesi ilk gündeki çöküşü belli bir seviyede tuttu. Yaklaşık 4 bin puan kayıpla 100 bin 324 puandan açılan BIST 100, artan satış baskısıyla gün içerisinde 99 bin 210 puana kadar indi. Endeks, bu seviyeden gelen tepki alımlarıyla yükselişe geçti ve 101 bin 298 puandan kapandı. Borsa’daki hisselerin kıymeti 24,3 milyar lira azaldı.

THY’NİN HİSSE FİYATI YÜZDE 9,26 DÜŞTÜ

ABD’nin kararı banka ve havayolu şirketlerinde anında hissedildi. Bankacılık endeksinde kayıp yüzde 2,98 oldu. Borsa’nın lokomotif hisselerinden Garanti Bankası yüzde 2,83, Akbank ise yüzde 2,85 eridi. Sanayi endeksinde ise kayıp yüzde 2,21. Fiilen seyahat sınırlaması anlamına gelen yasak havayolu şirketlerini vurdu. Türk Hava Yolları hisseleri günü yüzde 9,26 düşüşle 8,43 TL seviyesinden kapandı. THY’nin piyasa değeri 1 milyar 100 milyon TL azaldı. Pegasus hisseleri de yüzde 6,23 kayıpla 24,38 TL’ye geriledi.

FAİZLER TIRMANIYOR

Tahvil faizlerinde çok sık rastlanmayan bir yükseliş gerçekleşti. Geçen haftayı yüzde 11,07’den tamamlayan 10 yıllık tahvil Pazartesi günü 26 baz puan yükselerek yüzde 11,33 oldu. Cuma günü yüzde 11,95 olan iki yıllık gösterge tahvil ise 27 baz puan artışla yüzde 12,51’den günü tamamladı. Faizlerin bir puan artması Hazine’ye ortalama 1 milyar dolara patlıyor. Vize krizinin ilk gününde görülen yarım puanlık artışın faturası ise 1,8 milyar TL oldu.

Altın fiyatları da krizden nasibini aldı. Altının gram fiyatı, Türkiye ile ABD arasındaki diplomatik gelişmelerin ardından haftaya hızlı yükselişle başlayarak 155,7 lira ile tarihi zirvesine çıktı. Çeyrek altın gün sonunda 250 liradan satıldı.

METİN TOPUZ VAKASI SON DAMLA OLDU

Kim ne derse desin, vizelerin karşılıklı kaldırılması Türkiye-ABD münasebetlerinde tarihî bir kırılma noktasıdır. Türkiye dolaylı yolla da olsa ABD’nin vize yasağı koyduğu yedi devlet ile benzer bir ambargoyla karşı karşıya kaldı.

ABD’nin şu ana dek sessiz kalmayı tercih etmesi, Ankara’nın ise benzer krizlerde olduğu gibi hissi beyanlara sarılması krizin kısa vadede aşılma ihtimalini zayıflatıyor. Belli ki ABD, Türkiye’nin NATO ve Avrupa Birliği çizgisinden uzaklaştırılmasını, buna mukabil Rusya ile olan askerî yakınlaşmayı daha fazla sineye çekmeyecek. İstanbul Konsolosluğu’nda çalışan Metin Topuz’un terör örgütü elemanı olduğu iddiasıyla tevkif edilmesi ile vize kararının peşi sıra gelmesi daha derinlerdeki ihtilafları unutturmamalı.

TÜRKİYE’NİN FAZLA DAYANAMAZ

Krizin ilk gün bilançosu Türkiye’nin uzun müddet katlanabileceği evsafta değil. Ekonomi zaten ağır bir buhranın ortasında can çekişiyor. Okyanus ötesi ile bu çapta bir kavga çıkması hakikaten kimsenin risk hesabında yoktu.

ABD ‘sehven olmuş, geri çektik’ demeyeceğine göre krizin seyrini Türkiye’nin bundan sonra takip edeceği tarz-ı siyaset tayin edecek.

Türkiye'de bu haberi engelsiz paylaşmak için aşağıdaki linki kopyalayınız👇

1 YORUM

  1. Bazen düşünüyorum da Nemrud’a musallat olan ve saltanatını yıkan sinek, mecaz olabilir mi diye.. Merak ettiğim ise şu: Bizim Nemrud’un sineği ne olacak acaba?! Bütün ipler Allah’ın elindedir. “Lehû mekâlîdü’s-semâvâti ve’l-ard” (göklerin ve yerin anahtarları O’nundur) ve “ve lillahi cünûdü’s-semâvâti ve’l-ard” (göklerin ve yerin orduları Allah’ındır) ve “lâ ya’lemü cünûdehû illa hû” (O’nun ordularını O’ndan başka kimse bilemez) ayetlerini hatırlıyor ve şu mel’un saltanatın başlarına yıkılacağından zerrece şüphe duymamakla birlikte, yalnızca Allah hangi sebebi bunlara musallat edecek ve hangi sebeplerin perdesi altında Kahhar ve Cebbar ve Müntakim isimlerini tecelli ettirecek.. işte bunu merak ediyorum.. Çünkü O’nun adet-i Sübhânîsi’nin, zalimi imhal etse de asla ihmal etmeyeceğini biliyor ve iman ediyorum.. Bir sinek mi.. bir kriz mi.. bir rüzgar mı.. zelzele mi.. Fakat ne olursa olsun, olan/olacak şey Allah’tandır.. Sadece dinimin dünyadaki imajı adına ve ülkem adına üzülüyorum.. Bir de, Rabbimiz masumları da zalimlerle birlikte helak etmesin, masumları ayırt etsin diye ümid ediyorum.. Fakat iş Allah’ındır. O bilir. (Bunları yazma sebebim, Allah isterse ummadıkları yerden saltanatlarını yıkacak bir rüzgar estirebilir manasındadır. Yoksa bunların olmasındansa, zalimin hidayet bulması, muhabbet fedailerinin asıl arzularıdır ve olmalıdır).

YORUM YAZIN

Lütfen yorumunuzu yazın
Lütfen isminizi girin