Reuters haber ajansı, uluslararası yaptırımlarla ekonomisi derin bir krize giren Venezüella’nın altın ticaretini inceledi. Ajansa göre, altının önemli bölümü işlenmemiş olarak Türkiye’ye gönderiliyor ve karşılığında temel gıda maddeleri alınıyor. Bu gıda maddelerinin başında ise Venezüella’nın çok ihtiyaç duyduğu makarna ve süt tozu geliyor.
Onlarca kişiyle görüşerek hazırlanan Reuters dosyasında, Venezüella’da ekonomideki çöküşle 300 bin civarında kişinin ülkenin derme çatma altın madenlerinde çalışmaya başladığı, çıkarılan işlenmemiş altınların ülke dışına gönderilmesi yoluyla uluslararası yaptırımların aşıldığı belirtiliyor. Resmi kayıtlara göre Venezüella bu yolla 2018 yılı içinde Türkiye’ye 900 milyon dolar değerinde işlenmemiş altın gönderdi.
BBC Türkçe’de yer alan habere göre, Venezüella ile Türkiye arasındaki ticaret sadece 2018’de 8 kat artmış durumda.
TÜRKİYE İLE İTTİFAK
2016 yılının Aralık ayında Venezüella, Caracas ile İstanbul arasında Türk Hava Yolları’nın aktarmasız sefer yapacağını açıkladı.
Reuters, iki ülke arasındaki yolcu trafiğinin düşüklüğü düşünüldüğünde bunun sürpriz bir karar olarak yorumlandığını belirtiyor.
Ticari veriler incelendiğinde bu uçakların yolcu dışında şeyler de taşıdığı görüldü.
Reuters ajansına göre, 2018 yılının 1 Ocak tarihinde, yani Devlet Başkanı Maduro’nun Türkiye ziyaretinden sadece bir kaç hafta sonra Venezuela Merkez Bankası Türkiye’ye hava yoluyla 36 milyon dolarlık altın gönderdi.
Türkiye’deki resmi ticaret rakamlarına göre 2018 yılı boyunca bu yolla Venezuela’dan Türkiye’ye gönderilen altın tutuarı 900 milyon doları buldu.
Geçen hafta Bloomberg’de yayınlanan bir haberde de resmi rakamlara dayanılarak, gizemli bir Türk şirketinin bir yıl içinde Maduro rejimine ait 900 milyon dolarlık altını ülke dışına çıkarmasını sağladığı kaydedilmişti.
Venezuela’dan iki üst düzey yetkilinin Reuters’a yaptığı açıklamaya göre Venezuela merkez bankası elindeki işlenmemiş altını rafine edilmek üzere Türkiye’ye yolluyor, sonra bu altın karşılığında devlet kalkınma bankası Bandes Türkiye’den makarna, süt tozu gibi temel ihtiyaç maddeleri satın alıyordu.
Ticaret konusunda adı geçen Türk şirketleri
Türkiye’de altın piyasasında çalışan bir kaynak, bir Venezuelalı diplomat ve iki üst düzey Venezuela yetkilisinin verdiği bilgilere göre, bu altının alıcıları arasında İstanbul Altın Rafinerisi (IGR) ve Sardes Kıymetli Madenler adlı şirket de var.
IAR CEO’su Aysen Esen şirketin Venezuela ile altın alışverişinde bulunduğu yolundaki iddiaları reddediyor. Yaptığı yazılı açıklamada Esen geçen Nisan ayında İstanbul’da Venezuelalı ve Türk yetkililerle, uluslararası kurallara uyum konusunda görüşlerini bildirdirmek üzere biraraya geldiğini kaydetti.
Esen açıklamasında, Türkiye hükümetine, Venezuela ile çalışmanın “önde gelen kurumlar ve devlet açısından doğru olmayacağını” anlattığını söylüyor.
Reuters ajansı, Venezuela ile altın ticareti konusunda adı geçen diğer şirket Sardes Kıymetli Madenler’in İstanbul’daki ofisinden kimsenin sorularını yanıtlamadığını yazıyor.
Bloomberg haber ajansı ise Ocak 2018’de Venezuela’dan 41 milyon dolarlık altın alımıyla ticari faaliyetlerine başlayan Sardes’in, 1 milyon dolar sermayeyle kurulmuş bir şirket olmasına karşın firmanın 900 milyon dolarlık altın ticaretine aracılık yaptığı ifade ediliyor.
Türk malları Venezuela’da
Venezuela altınları Türkiye’ye girerken, Türkiye’den gönderilen temel tüketim maddeleri de Venezualalıların sofralarında yerini alıyor.
2018 yılı Aralık ayı başlarında Reuters ajansının elde ettiği liman kayıtlarına göre göre Caracas yakınlarındaki La Guaira’ya süt tozu yüklü 54 konteyner ulaştı.
İstanbul merkezli Mulberry Proje Yatırım deniz nakliyat şirketi, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde Eylül’de yer alan bilgilere göre, Venezuela’nın devlet madencilik şirketi Minerven ile geçen yıl bir ortaklık anlaşması imzalayan Marilyns Proje Yatırım şirketi ile aynı adresi paylaşıyorlar.
Reuters, adı geçen şirketlerin konuyla ilgili soruları yanıtlamadıklarını da ekliyor.
Venezuela’nın altın projesi
Devlet Başkanı Nicolas Maduro hükümetinin altın projesiyle ekonomisini ayakta tuttuğu bir süredir bütün ayrıntılarıyla olmasa bile biliniyor.
Temel ihraç ürünü olan petrol sektörü ABD yaptırımlarıyla kilitlenen, dışardan borçlanamayan Venezuela’da madencilik sektörü de kamulaştırmalar sonrası silinmiş gibiydi.
Ama Maduro hükümeti altını bol topraklarda derme çatma madenlerden altın çıkaranlara hiç bir kurala ve kaideye bağlı olmadan parlak bir gelecek vadetti.
Reuters’ın haberine göre, yağmur ormanlarında şimdi eline küreğini eleğini alan yüzbinlerce yoksul en kötü koşullarda, hastalıklarla boğuşarak altın çıkarmaya çalışıyor.
Sıtma gibi hastalıkların yanısıra, bu bölgede soygun ve cinayetlerin de yaygın olduğu söyleniyor.
Maduro hükümeti 2016 yılından bu yana alabildiği bütün altını alıyor.
Venezuela merkez bankasının verilerine göre iki yıl içinde 17 ton altın alınmış. Bunun tahmini değeri 650 milyon dolar.
Bu insanlara Merkez Bankası’nın sürekli para basması nedeniyle değeri çok düşen paralarla ödeme yapılıyor.
Ama bu altınlar Merkez Bankası kasalarında çok uzun süre kalmıyor. Venezuela merkez bankasının altın stoğu son 75 yılın en düşük düzeyinde.
Maduro hükümeti hem yeni gelen ham altınları hem de daha önceden elindeki stokları hızla satarak faturalarını ödemeye çalışıyor ve ülkede fena halde ihtiyaç bulunan temel ihtiyaç maddelerini dışardan satın almak için altını nakit gibi kullanıyor.
Üst düzey iki Venezuela yetkilisine göre bugünlerde en büyük alıcısı da Türkiye.
ABD’nin yaptırım ve tehditleri
Diğer yandan ise ABD Maduro’nun elindeki altınları kullanmasını engellemek için yaptırımlara başvuruyor.
Trump yönetimi bu kapsamda İngiltere’ye de Venezuela’nın İngiltere merkez bankasına koyduğu 1,2 milyar dolarlık altın stokunu dondurması için baskı yapıyor.
ABD yetkilileri yakınlarda Abu Dabi merkezli bir yatırım firmasını Venezuela ile altın alışverişi konusunda uyardı ve Venezuela altınıyla ilgilenebilecek diğer potansiyel yabancı şirketlere de yaptırım tehditleri savurdu.
Donald Trump 1 Kasım 2018 itibariyle imzaladığı başkanlık kararnamesiyle Amerikan vatandaşları ve kurumlarının Venezuela’dan altın almasını yasakladı.
