Türkiye, ‘Ekonomik Özgürlük Endeksi 2019’ raporunda, geçen yıla göre 10 sıra gerileyerek 68’inci oldu. ‘Orta derecede serbest’ kategorisinde yer alan Türkiye’yi Ruanda, Endonezya, Kosta Rika, Jamaika ve Romanya gibi ülkeler geçti. Türkiye, en düşük puanı ‘hükümet dürüstlüğü’nde aldı.
180 ülkenin masaya yatırıldığı raporda, Türkiye için yolsuzluk ve kayırmacılığın sıradanlaştığı belirtilirken, hükümetteki şeffaflık eksikliği ile demokrasi ve hukukta yaşanan erozyona dikkat çekildi
Rapor, ülkelerin uyguladığı politikalarla ekonomik özgürlüğü hangi oranda desteklediğini gösteriyor. Hesaplamalarda, mülk hakları, yargı etkinliği, hükümet faaliyetleri, mevzuat verimlilikleri, iş ve işçi özgürlükleri, parasal özgürlükler, ticaret, yatırım ve finans serbestisi gibi etkenler dikkate alınıyor.
“Türkiye Avrupa’da 33’üncü sıraya düştü”
Sözcü gazetesi, ABD merkezli düşünce kuruluşu Heritage Vakfı’nın hazırladığı söz konusu raporu haberleştirdi. 2018 endeksine göre 10 sıra birden gerileyen Türkiye, Avrupa bölgesindeki 44 ülke arasında 33’üncü oldu. Bir önceki yılın endeksinde Türkiye Avrupa’da 28’inci sıradaydı. Endeks hesaplamalarında 2018’de 65,4 puana sahip olan Türkiye, 2019’da 0,8 puan gerileyerek 64,6 puana indi.
Ekonomik Özgürlük Endeksi’nin ilk sırasında ise 90,2 puanla Hong Kong yer aldı. Onun arkasından 89,4 puanla Singapur ve 84,4 puanla Yeni Zelanda geldi. Kuzey Kore 5,9 puanla endeksin son sırasındaki yerini konudu. Onun hemen üstünde son dönemde dünya gündeminden düşmeyen Venezuela, 25,9 puanla yer aldı.
“Sorunun kaynağı hukuk ve demokrasi eksikliği”
Endeksin ‘yargı etkinliği’ bölümünde Türkiye’nin hem düşük puana sahip olduğu hem de gerilediği görülüyor. Bu kategoride 2018 yılında Türkiye’nin puanı 54,5 iken, 2019’da 49,8 oldu. Yargı etkinliği bölümünde ülkelerin yargı bağımsızlığı, yargılama prosedürlerinin kalitesi ve hükümetlerin kararlardaki etkileri değerlendirildi.
Endeksin Türkiye değerlendirmesinde, 2018’deki başkanlık seçiminin politik türbülansa sebep olduğu, iş ve yatırım ikliminde ihtiyaç duyulan ekonomik reformların yapılamadığı ifade edildi. Türkiye’de yaşanan sorunun hükümetteki şeffaflık eksikliği ile birlikte demokrasi ve hukuk erozyonundan kaynaklandığına dikkat çekildi
Türkiye’nin yine de sağlam kamu maliyesi, iyi düzenlenmiş bankacılık sektörü ve dinamik özel sektörü ile esneklik gösterdiği kaydedildi.
“Yolsuzluk ve kayırmacılık sıradan hale geldi”
Ekonomik Özgürlük Endeksi’ne göre Türkiye’de yolsuzluk ve kayırmacılık günlük hayatta sıradan hale gelmiş durumda. Türkiye endekste en az puanı 41,2 ile ‘hükümet dürüstlüğü’nde aldı. 2018’de bu kategorideki puanı 42 idi.
Yolsuzlukların ele alınıp oluşturulduğu bu kategoride, başta Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün Yolsuzluk Algı Endeksi olmak üzere pek çok farklı kaynaktan veriler incelendi. Onu ‘işçi özgürlükleri’ takip etti. Bu kategoride asgari ücretle birlikte serbest çalışma saatleri, kıdem tazminatları ve işten çıkarma yasaları gibi parametreler değerlendirildi. 2019’da işçi özgürlüklerinde 49,2 puan alan Türkiye, bir önceki yıl 47,6 puan almıştı.
