15 Temmuz’dan sonra yaşanan hukuksuzluklara karşı, hükümetin Avrupa Konseyi’nden (AK) gelen eleştirilere engellemek için kurmayı taahhüt ettiği OHAL Komison’u Temmuz ayına kaldı. Ocak’ta yürürlüğe giren ve bir ay içinde kurulması gereken komisyon kasıtlı olarak bir türlü kurulmuyor. Bu duruma tepki gösteren AK Genel Sekreteri Thorbjorn Jagland, AİHM’deki on binlerce başvuruyu anımsatarak “Türkiye etkin mekanizmayı derhal harekete geçirmezse AİHM bu davalara bakmak zorunda kalır” mesajı verdi.
Hükümet, Türkiye’nin kuruluşundan bu yana üyesi olduğu Avrupa Konseyi’ne (AK) verdiği sözü tutmakta ayak diriyor. Hükümet, ocak ayından bu yana “bir ay içerisinde kurulacak” dediği OHAL Komisyonu için şimdi de “darbenin yıldönümüne” yetiştirme hedefinde. Adalet Bakanı Bozdağ’ın da Strazburg’daki temaslarında sürecin zaman aldığını belirterek “yaz aylarına yetiştirmeye çalışıyoruz” dediği öğrenildi. Hükümetin bu tutumu sürdürmesi halinde ise AİHM’nin başvuruları incelemeye başlayacağını Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Jagland hem Bozdağ’a hem de Ankara’ya iletmişti. Türkiye, haksız tutuklamalar ve OHAL’i referandum sonrasında insan hakları ve demokrasi standartlarında küme düşmemek için elinde koz olarak tutuyor.
Cumhuriyet’in haberine göre, Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM) 2004 yılında, Türkiye’yi “denetim sürecinden” çıkararak “denetim sonrası sürece” almıştı. Ancak AKPM, temel insan haklarına 15 Temmuz’un ardından getirdiği kısıtlamalar nedeniyle Ocak 2017’de Türkiye’nin yeniden denetleme sürecine alınmasına dair kritik bir oylamaya ev sahipliği yaptı.
Hükümet, son anda sunduğu bir teklifle bir ay içerisinde Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu’nu kurma sözü verdi ve bunun da kararnamesini son anda yayımlayarak kritik oylamayı erteledi. KHK ile ilan edilen ve yüz binlerce mağdurun beklediği Komisyon için Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın geçen ay Strazburg’daki temasları sırasında “Komisyon’a hâkimlerin ve uzmanların seçilmesi çok titiz çalışma gerektiriyor ve zaman alıyor. Yaz aylarına kadar yetiştirmeyi umut ediyoruz” mesajı verdiği öğrenildi.
Bozdağ’ın bu sözlerine ise AK Genel Sekreteri Thorbjorn Jagland ise AİHM’ye yapılan on binlerce başvuruyu anımsatarak “Türkiye etkin bir mekanizmayı derhal harekete geçirmezse AİHM bu davalara bakmak zorunda kalır. Tutuklu gazeteciler ve milletvekillerinden başlayarak hızla harekete geçilmeli” mesajı verdi.
OHAL koz oldu
Türkiye’nin ocak ayında Komisyon kurma sözüyle ertellettiği “denetleme” sürecine dair oylama 23 Nisan’da yapılacak AKPM oturumunda yeniden gündeme gelecek. Hükümetin, referandum sonucuna göre bu oturum için olasılık hazırlıklarını da sürdürdüğü öğrenildi. Referandumun hemen ardından, hükümetin denetim sürecine girmemek için aylardır hapiste tutulan gazetecilerin, siyasilerin bırakılması, OHAL sürecinin uzatılmaması gibi seçenekleri koz olarak kullanabileceği belirtildi.
İtiraz mekanizması
OHAL kapsamında çıkarılan KHK’lerle ihraç edilen ya da açığa alınan 118 bin 621 kişi aklanmayı bekliyor. Başbakanlık, 24 Temmuz 2016’da tüm OHAL işlemlerinin yanı sıra, ihraç ve açığa alma şikâyetlerinin de incelenmesi için OHAL Koordinasyon Kurulu oluşturdu. Ancak bu kurulun etkisiz kalması üzerine AK, AİHM’ye gelen başvurular nedeniyle Ankara’dan tedbir almasını istedi. Bunun üzerine hükümet, 23 Ocak’ta yayımladığı bir KHK ile mağduriyetlerin giderilmesi için Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu’nu kurdu. Bu komisyonun, OHAL Koordinasyon Kurulu’ndan farkı, alacağı kararların, iç hukuk sisteminde bir yerinin olması, itiraz mekanizmasının da oluşturulmasıydı. KHK’ye göre komisyonun üyelerinin 23 Şubat’a kadar belirlenmesi gerekiyor
