Dünya dilleri deyince akla uluslararası kabul görmüş ve dünyanın hemen her yerinde konuşulan diller geliyor. Mesela 16. yüzyılda Portekizce ve İspanyolca dünya diliyken, 17. yüzyılda Fransızca, 19. ve 20. yüzyılda ise Rusça dünya dili olarak konuşulmaya başlandı.
Günümüzde ise İngilizce en yaygın ve en çok öğrenilen dil. Oysa İngilizcenin çok uzun bir geçmişi yok. Günümüzde bu kadar yaygın olmasının sebebi, tamamen siyasî; ve ekonomik… İngiliz İmparatorluğu’nda İngilizce öğrenme zorunluluğu olması da dilin yayılmasına sebep olan maddelerden. Hatta imparatorluğun hâkim olduğu bölgelerde ‘medeni olmak isteyen herkes İngilizce bilmek zorunda’ algısı yerleşmiş. İmparatorluk zamanla küçülmüş olsa da ‘teaching English industry’ (İngilizce öğretme endüstrisi) devam etmiş.
İngilizce bütün dünyada ekonomi, bilim ve iletişim alanlarında uluslararası kabul gören tek dil. Bu sebeple uzmanlar, çok dilliliğin gitgide azalacağını ve anadili tehdit ettiğini iddia ediyor. Bazı uzmanlar ise bir yabancı dil öğrenmenin başka dillere karşı açık olmayı ve kişinin kendi anadilini daha da iyi konuşmasını sağladığı görüşünde.
Emperyalizm nerede güçlüyse o ülkenin dili kazanıyor
Latince, Roma İmparatorluğu’nun resmi dili olması nedeniyle Akdeniz ve Avrupa’da konuşulan en yaygın dil olarak kabul görmüş. Fransızca, İspanyolca, İtalyanca gibi dillerin kökenini oluşturan Latince, günümüzde ölü dil olarak kategorize edilse de edebî; eserlerde ve birçok alanda terminolojiye olan etkisini sürdürüyor. Mesela Avrupa’da okullarda ve üniversitelerde öğretilmeye hâlâ devam ediliyor. Hatta 19. yüzyıla kadar Avrupa’daki bütün üniversitelerde derslerin tamamı Latinceydi.
Ortaçağ Avrupa’sında Latince, hukuk ve edebiyat alanında hakimiyetini korurken, 16. yüzyıla kadar İspanyolcanın da Latince kökenli olması nedeniyle baskın olduğu bir dönem olmuş.
Almanca, 19. yy ortalarında bilim ve sanat diliyken, kaybettiği 1. ve 2. Dünya Savaşları ile birlikte bu statüsünü yitirdi. Fakat şöyle bir gerçek de var ki, tarih boyunca emperyalizm hangi ülkede güçlüyse o ülkenin dili de dünyada hâkim oluyordu.
Ortaçağ’da İslamiyet’in yayılması ve bilimdeki büyük etkisiyle birlikte Arapça da yaygınlaştı. Rusçanın önemi ise Doğu Asya’ya genişledikten sonra artıyor. Sovyet Birliği ve komünizmin zamanında daha da güçlü hale geldiği söylense de Sovyet Birliği’nin dağılması bu dilin yakaladığı yaygınlığı gitgide azaltıyor.
Günümüzde dillerin kullanım sayıları
*Anadili olan kişi sayısı
**Toplam konuşan kişi sayısı
1-İngilizce *375 milyon **1,5 milyar
2-Çince *982 milyon **1,1 milyar
3-Hintçe *460 milyon **650 milyon
4-İspanyolca *330 milyon **420 milyon
5-Fransızca *79 milyon **370 milyon
6-Arapça *206 milyon **300 milyon
7-Rusça *165 milyon **275 milyon
8-Portekizce *216 milyon **235 milyon
9-Bengalli *215 milyon **233 milyon
10-Almanca *105 milyon **185 milyon
11-Japonca*127 milyon **128 milyon
12-Korece *78 milyon **78 milyon
