Futbolun unuttuğuna mutlu olduğu sistem: Catenaccio [Haber-İnceleme: Efe Yiğit]

Almanya 2006’ya Marcello Lippi yönetiminde gelen İtalya, yarı finalde Almanya’yı yenip adını finale yazdırırken oynadığı futbolun kalitesinden ziyade sahaya yansıttığı taktik anlayışından dolayı futbol otoritelerini şaşkına çevirmişti. Gerçi Lippi, Almanya seferi öncesi ‘hücum futbolu’ oynatacağı sözünü vermişti ama bu kadarıda fazlaydı. Almanya karşısında Luca Toni, Camoranesi ve Perotto’nın yerine forvet oyuncuları Del Piero, Gilardino ve İaquinto’yu alması 75 yıldır devam eden Catenaccio (kilit) sisteminin terk edilmesi anlamına geliyordu.

‘Yenilmekten korkan İtalyanların uyguladığı sistem’ olarak ünlenen Catenaccio’da, galip gelmenin önemi yoktu, yeterki mağlup olunmasın. İtalyanlar, sahada 1-0 bulunca artık klasikleşen forvet çıkarıp defans oyuncusu alma mantığı 2002 Dünya Kupası ve 2004 Avrupa Şampiyonası’nda iflas edince, Lippi Almanya’ya hücum futbolu parolasıyla gelip kupaya uzanmıştı. İtalya ile özdeşleşen Catenaccio sistemine yakından bakalım.

taktik spotİtalya ile özdeşleşen Catenaccio’yu dünya futboluna kazandıran isim Avusturyalı Karl Rappan’dır. Rappan, forvetten bir kişi çıkararak ekstra bir defans oyuncusu alarak Catenaccio’nun temelini attı. Avusturya Wien’de top koşturan Karl Rappan, 1930’lı yılların başında oyuncu – menajer olarak geldiği Servette’de Catenaccio’yu ilk kez uygulamaya başladı. Bu sistemde 4’lü defans oyuncusunun arkasında serbest bir defans oyuncusu oynuyordu. Rakip forvetlerle adam markajı uygulamayan bu oyuncu ilerleyen yıllarda libero olarak tanımlanırken, defansın hatalarını kapatan isim olarak ön plana çıktı.

Balıkçıların çalışmasından ilham alınan taktik

Karl Rappan tarafından uygulanan Catenaccio, asıl ün kazanacağı İtalya’ya 2. Dünya Savaşı sonunda ihraç edildi. Salernitana teknik patronu Gipo Viani, Salerno limanında gezerken balıkçıların çalışması dikkatini çeker. Balıkçı teknelerinde boşaltılan balıklardan ağlarda kalanları toplayan bir kişi vardır. Onlarca kişi balıkları boşaltırken, bu kişinin tek işi ağlar arasına sıkışmış balıkları toplamaktır. Gipo Viani, balıkçılardan aldığı ilhamla defansı aşan topları toplamak için libero sistemini Serie A’da uygulamaya başlar.

1947 – 48 sezonunda Salernitana, Catenaccio sistemiyle sahaya çıkarken tam bir hayal kırıklığı yaşar. Koca sezon boyunca tek bir galibiyet alamaz. Serie A’da hayal kırıklığı yaşatan Catenaccio sistemi, Karl Rappan’ı başarılı kılar. Defansın arkasında ikili mücadeleye fazla girmeden dinlenen libero, defans oyuncularının hatalarını kapatmakta başarılı olur. Rappan yönetimindeki İsviçre Milli Takımı Catenaccio ile 1938 Dünya Kupası’nda Avusturya ve Almanya’yı yenerek büyük sükse yapar.

Serie A’ya Salernitana’nın taşıdığı Catenaccio’yu Triste teknik patronu Nereo Rocco uygulayan ikinci isim olur. Rocco, uzun yıllar uyguladığı Catenaccio’nun meyvesini  1957-58 sezonunda Padova ile  alarak, ligi 3. sırada bitirir. Catenaccio’yu ilk uygulayan büyük takım 1950’li yılların başında İnter olur. İvano Barasso’nun liberoya çekilmesiyle İnter, Catenaccio’yu uygulamaya başlar. Catenaccio ile ilk şampiyonluğu İnter 1952 – 53 sezonda yaşar. Kulüp 6. şampiyonluğuna ulaşırken, ligi 2. sırada bitiren Juventus’tan 30 gol daha az atar.

taktik spot 1Catenaccio, İnter için can simidi olur. 13 yıl aradan sonra ilk kez Catenaccio sayesinde ligi zirvede bitiren İnter, aynı başarıyı 1953 –54 sezonunda da tekrarlar. Catenaccio gerçek kimliğini İnter’de Arjantinli teknik adam Helenio Herrera ile buldu. Barcelona’dan İnter’e 1960’da gelen Herrera, Catenaccio sisteminin ‘gerçek uygulayıcı’ olarak kendini tanıtmasına karşılık, bir çok kaynak Arjantinli teknik adamın aldığı başarısız sonuçlardan dolayı devreye giren Başkan Angelo Moratti’nin ‘bir fazla defansla’ oynamasını salık verdiğini yazıyor. Herrera’nın 3. sezonunda Livorno’dan gelen Armando Picchi liberoda, Sandro Mazzola ortasahada Catenaccio’yu sahaya yansıtınca 1963, 65 ve 66 yıllarında şampiyonluk sevincinin yaşanmasını sağlar. Helenio Herrera yönetiminde Catenaccio ile Serie A’da hegomanya kuran İnter, aynı başarıyı Avrupa arenasında da tekrarlayarak 1964 ve 65’de  Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası’nı müzesine götürür. Herrara, ‘Catenaccio’nun kralı’ ilan edilirken, İnter altın yıllarını defans ağırlıklı, gol atmadan ziyade gol yememeyi hedefleyen sistemle yaşadı.

2002 Dünya Kupası ve 2004 Avrupa Şampiyonası’nda Catenaccio ile hüsran yaşayan İtalya, 2006 Dünya Kupası’nda hücum futboluyla 24 yıl aradan sonra kupayı kazandı. Kulüpler düzeyinde de Catenaccio’dan kopuş yaşandı. Özellikle Juventus, Conte döneminde 3-4-3 sistemiyle Catenaccio’yu tarihe gömdü.  Artık Serie A’da demode Catenaccio’yu kullanan takım kalmadı. İtalyan takımları gol ortalamasında Avrupa’nın önemli ligleriyle aynı orana sahip olmaya başladı.

Rakamlarla Catenaccio

Catenaccio sistemi 1-3-3-3 ile hayata başlarken, 1-4-4–1 ve 1-4-3-2 versiyonu en çok kullanılan sistem oldu. Takımların sahaya çıkarak Catenaccio ile defansın arkasında bir oyuncu oynatmasıyla libero sistemi başlamış oldu. Rakip kontra atakları ve defansı aşan topları toplamada libero önemli katkı sağladı. Helenio Herrera tarafından başarıyla uygulanan Catenaccio’nun hücum futbolu karşısında ilk yenilgisi 1967’de gerçekleşti. İnter, Celtic Avrupa kupası finalinde 1-0 önde götürdüğü karşılaşmayı 2-1 mağlup bitirdi. Bu karşılaşma ‘Dünyanın en iyi savunmacısı’ İnter ile ‘Dünyanın en iyi hücum futbolu oynayan’ Celtic arasında tarihe geçen maç oldu. Sonuçta hücum futbolu defansı mağlup etmiş oldu.

Türkiye'de bu haberi engelsiz paylaşmak için aşağıdaki linki kopyalayınız👇

YORUM YAZIN

Lütfen yorumunuzu yazın
Lütfen isminizi girin