ABD merkezli demokrasi, insan hakları ve siyasi özgürlükleri teşvik eden düşünce kuruluşu Freedom House (Özgürlük Evi), ‘Dünyada Özgürlükler 2019’ raporunu açıkladı. Raporda Türkiye, geçen yıl olduğu gibi gibi ‘Özgür Olmayan Ülkeler’ kategorisinde yer aldı.
Amerika’nın Sesi’nde yer alan habere göre, 195 ülkenin değerlendirildiği raporda; 86 ülke Özgür, 59 ülke Yarı Özgür, 50 ülke ise Özgür Olmayan kategorisinde sınıflandırıldı.
Özgür Olmayan Ülkeler kategorisindeki 50 ülke içinde durumu en kötü olan, sivil özgürlükler ve siyasi hakların en ağır şekilde ihlal edildiği 13 ülke şöyle: Suriye, Güney Sudan, Eritre, Türkmenistan, Kuzey Kore, Ekvator Ginesi, Suudi Arabistan, Somali, Sudan, Tacikistan, Özbekistan, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Libya.
TÜRKİYE’DE SEÇİMLER OHAL’DE YAPILDI
“Geri Çekilen Demokrasi” başlığını taşıyan raporda, Haziran 2018’de Türkiye’de cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin olağanüstü hal (OHAL) döneminde aynı anda yapıldığına dikkati çekiliyor. OHAL’in daha sonra kaldırıldığı ancak hükümetin gazetecileri, sivil toplum kuruluşlarının üyelerini ve akademisyenleri toplu halde tutuklamaya devam ettiği belirtiliyor.
TÜRKİYE VE 23 ÜLKE, YURT DIŞINDA VATANDAŞLARINA SALDIRIYOR
Raporda ayrıca sınır ötesine uzanıp yurt dışında yaşayan vatandaşlarını hedef alan ülkelerin sayısında artış kaydedildiği tespitine yer veriliyor. Aralarında Rusya, Çin, Türkiye, İran ve Suudi Arabistan’ın da bulunduğu 24 ülke, yurt dışında yaşayan muhalif vatandaşlarını taciz etti, iade talebinde bulundu, kaçırmaya kalkıştı ve hatta suikastta bulundu.
Suudi Arabistan’ın muhalif gazeteci Cemal Kaşıkçı’yı Türkiye’de suikast düzenleyerek öldürmesi, otoriter rejimlerin düşmanlarını sınır ötesinde nasıl hedef aldığının en açık örneği olarak nitelendiriliyor.
MACARİSTAN LİDERİ ORBAN, ERDOĞAN’IN YOLUNDA
Özgürlük kademelerinde düşüş olan bazı ülkeler arasında en çok Macaristan, Sırbistan ve Nikaragua dikkat çekiyor. Macaristan’ın Özgür Ülke kategorisinden Yarı Özgür Ülke kategorisine gerilemesinin en büyük sebebi olarak, Başbakan Victor Orban ve partisi Fidesz’in ülkenin demokratik kurumlarını hedef alması, medya, dini gruplar, akademi, sivil toplum örgütleri, mahkemeler ve özel sektör üzerinde baskı uygulaması gösterildi.
Rapora göre, geçen yıl Özgür Ülke kategorisindeyken bu yıl Yarı Özgür Ülke kategorisine düşen Sırbistan’daysa geçen yıla göre en çok seçimlerde yaşanan kuralsızlıklar ve bağımsız gazetecilere yönelik karalama kampanyaları damgasını vurdu.
ANGOLA, ERMENİSTAN, ETİYOPYA’DA OLUMLU ADIMLAR
Öte yandan raporda Angola, Ermenistan, Etiyopya ve Malezya’da hükümetlerin, halkların demokratik değişiklikler yapılması talebine beklenmedik şekilde olumlu yanıtlar verdiği ve demokratik açılımlar gerçekleştirdiğine dikkat çekildi. Örneğin Angola’nın yeni devlet başkanının yolsuzluklarla mücadelede cesur adımlar attığı, yargıya daha çok bağımsızlık tanıdığı belirtildi.
Ermenistan’da ise barışçı protestolar, 2008’den beri görevde olan Devlet Başkanı Serj Sarkisyan’ın iktidarı kaybetmesiyle sonuçlandı. Aralık ayında yapılan seçimlerle iş başına gelen yeni hükümet, yolsuzluklarla mücadele, şeffaflık ve sorumluluk vaatleriyle parlamentoda reformcu çoğunluğu oluşturdu.
MALEZYA’DA YOLSUZLUK YAPAN HÜKÜMETE GEÇİT YOK
Malezya’da seçmenlerin Başbakan Necip Razak’ı ve bağımsızlığa kavuştuğundan bu yana ülkeyi yöneten siyasi koalisyonu görevden uzaklaştırması, Başbakan ve ailesini yolsuzluk suçlamaları karşısında hesap vermesini sağlayacak yeni hükümetin kurulmasıyla sonuçlandı.
Freedom House, ilk dönem görev süresinin yarısını dolduran Donald Trump’ın başkanlığında Amerika’da demokrasinin durumunu özel olarak ele alıyor.
TRUMP, DEMOKRASİYİ ZAAFA UĞRATIYOR
Amerika’da demokrasi küresel standartlara göre son derece güçlü olsa da son sekiz yıldır bazı zafiyetler olduğu, özellikle Trump’ın hukukun üstünlüğü, gerçeklere dayalı gazetecilik ve demokrasinin diğer ilkelerine yönelik saldırılarının dikkatlerden kaçmadığı kaydedildi.
Dünyada Özgürlükler Raporu, Amerika’yı demokratik özgürlükler açısından Yunanistan, Hırvatistan ve Moğolistan’la aynı seviyeye yerleştiriyor. Bu seviye, Almanya ve İngiltere gibi köklü demokrasilerin oldukça gerisinde.
ABD’DE HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ YIPRITILDI
Amerika’da özgürlük ve demokrasiye en çok darbe vuran etkenler olarak, hukukun üstünlüğünün yıpratılması, sığınmacıların yasal haklarının kısıtlanması, mülteci yerleştirme ve göçmen kabulündeki uygulamalarındaki ayrımcılığın gözle görülür olması, göz altına alınan kaçak göçmenlerin maruz bırakıldıkları şartların aşırı derecede sert olması gösterildi.
