YORUM | TARIK TOROS
Ajan, casus lafları havada uçuşuyor ya…
Ona takıldım geçen.
Devletler neden casus kullanır?
Rakip devletlerin gizli faaliyetlerini öğrenmek, ona göre tedbir almak için…
Kimi zaman da öne geçmek için.
Teknoloji casusluğu diye bir şey var.
***
Sıcak savaşta da soğuk savaşta da önemli ve gereklidir bu.
Hele soğuk savaşta.
Peki Türkiye neden telaş etsin:
-Elde edilecek teknolojik araştırması mı var?
-Silah gücü, nükleer kapasitesi mi merak ediliyor?
-Dünyaya tehditler savuruyor da bu tehditleri ciddiye almak mı gerekiyor?
-Ankara’nın orta uzun vadeli hedefleri ve stratejilerinden mi korkuluyor?
-Kapalı kapılar ardında neler konuşulduğu bilinmek mi isteniyor?
***
5 soru sordum, 10 tane de siz ekleyin ve cevap arayın.
Zahmet edip yanıt vermeyeceğim bunlara.
***
Ülkede epey bir insan casusluktan yargılanıyor.
İddianamelere bakıyorsunuz, paylaştığı gizli bilgi yok.
Açık kaynaklarda hepsi deşifre olmuş zaten.
***
Misal, Can Dündar MİT Tırları meselesinde…
“Gizli kalması gereken bilgileri temin edip açıklamaktan” yargılanıyor.
O bilgiler Aydınlık gazetesinde bir buçuk sene önce çıkmış.
Kimsenin oraya bir şey dediği de olmamış.
***
Yine…
Deniz Yücel, Türk kökenli Alman vatandaşı bir gazeteci.
Doğma büyüme Almanyalı.
Ajanlıktan “yakalanmış.”
Devletin değil, ülkenin başı “Ben bu görevde olduğum sürece asla teslim etmeyeceğim” diye laflar savurmuş.
Ülkenin değil, devletin medyası lanetleyip şeytanlaştırmış.
Sonra…
Almanya ne istediyse, ne pazarlık döndüyse, iddianamesiz duruşmasız özel uçakla iade edilmiş.
Ajan takası desen değil.
Yargı kararı desen, hiç değil.
***
Böyle bir ülke için binlerce ajan istihdam edip çalıştırmaya…
Bilgi toplamaya lüzum var mı yok mu, mülahaza dairesi açık.
Ülkenin başındakini almışsın avucuna istediğini yaptırıyorsun.
Varsa (ki yok) gizli planlarını öğrenmeye ne hacet!
***
Üç gün önce, 4 Mart Pazar günü…
66 yaşındaki bir adam…
İngiltere’nin güneyindeki Salisbury’de bir bankta baygın halde bulundu.
Yanındaki 30 yaşlarındaki kadın da aynı banka yığılmış haldeydi.
Görgü tanıkları kadının ağzından köpükler çıktığını anlattı.
Polis çevreyi kordon altına aldı.
48 saat sonra…
İngiliz kanalları olayı ilk haber olarak vermeye başladı, muhabirler bölgeye akın etti.
Adam ve kadın yoğun bakımda ve başlarına ne geldiği anlaşılmaya çalışılıyor, vücutlarında herhangi bir yara bere yok.
Peki neden medya bölgeye akın etti ve polis bankın çevresi dahil kentte pek çok noktayı kapattı?
***
Adamın adı Sergei Skripal’di.
Yanındaki kadın ise kızı Yulia’ydı.
Sergei Skripal bir Rus ajanıydı.
90’lı yıllardan itibaren İngiltere hesabına çalıştığı ortaya çıkmıştı.
Yani, çift taraflı ajan.
2006’da Rusya’da yargılandı ve hapse kondu.
***
Aynı yıl, 2006’da…
İngiltere benzer şüpheli bir ölümle sarsılmıştı.
43 yaşındaki Alexander Litvinenko, Londra’da Millenium otelde içtiği çaydan sonra fenalaşmıştı.
Kısa bir süre yoğun bakımda kaldı, kurtarılamadı.
Ölüme gittiğini biliyordu.
Bilinci açıktı.
Konuşuyor, başına bunların neden geldiğini anlatıyor, Rusya’yı suçluyordu.
Litvinenko, çift taraflı ajandı.
Rus ajanıyken devşirilmiş İngiltere hesabına çalışmaya başlamıştı.
***
Esasen her şey, 1930’larda başladı.
Devrimden sonra Sovyetler, devrime ilgi duyan Batılı gençlerle özel ilgilenmeye başladı.
“Cambridge Beşlisi” diye meşhur bir grup var mesela.
İngiltere’nin seçkin öğrencileri, çok sevdikleri Rusya hesabına çalışmaya başladı.
İçlerinde İngiliz dış istihbarat servisi MI6’de üst kademelere kadar gelenler oldu.
Kim Philby gibi. George Blake gibi.
Bu isimlerden bazıları, CIA’e danışmanık filan da yaptı.
Haliyle Ruslar bir taşla iki kuş vurmuş oldu.
İkinci Dünya Savaşı’nda pek çok stratejik bilgiyi bu yolla elde ettiler.
***
İngiltere, bu durumdan hem mağdur oldu, hem de nasıl başedeceğini epey süre bilemedi.
Sonunda, o da Ruslar’ın yaptığının aynısını yapmaya başladı.
Rus ajanlar devşirdi.
***
Ruslar kendi çifte ajanlarını başları dara düşünce veya deşifre olma riski büyüyünce Moskova’ya çekti ve korumaya aldı.
İngilizler bunda pek başarılı olamadı.
Belli ki…
Pazar günü, İngiltere’de bir banka yığılmış halde bulunan Sergei Skripal de bunlardan biri.
***
Skripal, esasen 2004’te tutuklanmış, bu kamuoyuna 2006’da açıklanmıştı. 13 yıl hapis cezasına çarptırıldı fakat o kadar yatmadı. 2010 yılında bir casus takası anlaşması yapıldı. Skripal bu yolla özgürlüğüne kavuştu.
Takas edildiği isimler içinde meşhur Rus casus Anna Chapman da vardı.
Skripal, İngiltere’ye geldi ve muhtemelen emeklilik günlerini sürmeye başladı.
Deşifre olmuş, 13 yıl hapis yatmış, 8 sene önce de takas edilmiş, 66 yaşındaki bir ajanın aktif olmayacağını varsayarak söylüyorum.
Tecrübesiyle, genç İngiliz ajanlarının eğitimine katkı bulunabilir, o ayrı.
***
Rusya’da 18 Mart’ta seçim var.
Günler kala, İngiltere ile Rusya arasında kriz çıktı.
Olay Moskova’nın operasyonu mu?
Ve seçime giden Putin neden böyle bir şeye girişsin?
Şimdi bu sorular tartışılıyor, İngiliz TV’lerinde.
***
2010’lu yıllardan itibaren bilgi teknolojilerinin gelişmesi ve dünyanın artık bir network’e bağlı olması casusluk faaliyetlerini de dönüştürdü.
Bugün, Apple veya Facebook’u kontrol etmeniz, erişiminizin olması çok çok daha kıymetli.
Misal…
Amerika’yı karıştırmak için Facebook üzerinden yalan haberlerle algı oluşturup dünyanın sevmediği birini başkan seçtirebilirsiniz mesela.
Bunun amacı ABD’yi yönetmek veya kontrol etmek değildir.
ABD’nin iç karışıklıklarla meşgul olması size yeter de artar.
***
Dönelim başa…
Türkiye’yi karıştırmak veya Ankara’yı kontrol etmek için bir ekip kuracak olsanız…
Ülkenin başındakilerden daha iyi bir ekip bulabilir miydiniz?
Soru budur, cevabını da yaşayarak göreceğiz.
Fazla beklemeyeceğimizden emin olun.
