Futbolun unutulmaz statları vardır. Futbolcular yüzlerce maça çıkar ama özel statlarda çıktıkları maçları unutamazlar. Bu statlardan biri de İngiltere’nin ünlü Wembley Stadı. İngiltere Milli Takımı’nın maçlarının oynandığı Wembley’de FA Cup finali, Avrupa kupası finallerinin yanı sıra konserler de yapılır. İşte mazisi bir asra dayanan, bir stattan çok öte anlam taşıyan Wembley’in hikayesi…

İLK KUPAYI KRAL 5. GEORGE VERDİ

‘Efsanelerin oyun yeri’ olarak tanımlanan Wembley Stadı, 300 gün gibi kısa bir sürede tamamlanmıştı. Sir John Simpson ve Maxwell Ayrton’un imzasının olduğu stat, 750 bin sterline mal olurken, 23 Nisan 1923’te futbola hazır hale geldi. Stadın resmi açılışı ise West Ham ile Bolton arasında 1923’te oynanan FA Cup finaliyle gerçekleşti. 100 bin seyirci kapasiteli Wembley Stadı’nın açılış maçında tribünlere 126 bin seyirci alınması kararlaştırılmıştı. Ancak seyirci sayısının aşırı ilgiden dolayı 200 bini bulmasıyla güvenlik problemi ortaya çıktı. Maçın başlamasından 1,5 saat önce stadın kapıları kapatılırken, tribünlere sığmayan seyirciler sahanın kenarlarına indi. Seyircilerin yeşil zemini işgal etmesiyle, maçın iptali gündeme geldi. Ancak iptal önünde büyük bir sorun vardı. Kral 5. George’un stattaki yerini almış olması iptali imkânsız hale getirmişti. Kaosun hâkim olduğu anda devreye efsaneye dönüşecek atı Billy ile polis memuru Scorey çıktı. Seyircilerin yeşil zemini boşaltmasını sağlayan Scorey, FA Cup’un oynanmasını sağlayan isim oldu. Bolton karşılaşmayı 2-0 kazanarak, kupayı Kral 5. George’un elinden aldı.

Wembley’in 1923’te başlayan hayat hikayesinde birçok ünlü rol aldı. Maradona’dan Madonna’ya, Ronaldo’dan Ronaldinho’ya, Puskas’tan Platini’ye, Beckham’dan Beatles’e, Kral 5. George’dan Kraliçe Elizabeth’e kadar birçok isme ev sahipliği yaptı. Yeşil zemini üzerinde 86 FA Cup finali, 200’ün üzerinde milli maç, 1948 Londra Olimpiyatı, 1966 Dünya Kupası, 1996 Avrupa Şampiyonası ve birçok Avrupa Kupası maçları oynandı. 1948, 1963 ve 1990’da tadilattan geçen stat, 2000 yılından itibaren miadını tamamlayarak, meşin yuvarlaktan ayrı kaldı. Stat bu tarihte oynanan İngiltere-Almanya dostluk maçıyla kapılarını kapatırken, 2002’de yıkım işlemleri başladı. Yıkımın en dramatik sahnesi statla özdeşleşen ‘İkiz Kuleler’in yerle bir edilmesiydi.

‘WEMBLEY’DE OYNADIM’ DEME ŞANSI

Yeni Wembley stadının inşaatı 2002’de start alırken, stadın bitim tarihi olarak Mart 2006 verilmişti. Ancak aksaklıklardan dolayı inşaat gecikince, belirlenen takvimde 1 yıllık sarkma meydana geldi. 1,5 milyar dolara mal olan Yeni Wembley’in her ne kadar resmi açılışı olarak Mayıs 2007’de oynanan FA Cup finali gösterilse de, yeni statta ilk maç 22 mart 2007’de oynanan İngiltere-İtalya 21 Yaş Altı Milli Takımlar karşılaşması oldu. Karşılaşma 3-3 biterken, ilk golü henüz 28. saniyede İtalyan Gianpaolo Pazzini attı. Pazzini, Yeni Wembley’de hem ilk golü atan hem de ilk hat-trick yapan oyuncu oldu.

Dünyanın en eski futbol organizasyonu olan İngiltere Federasyon Kupası’nın ya da tüm dünyada bilinen adıyla FA Cup’un tarihi de 1872’ye kadar uzanıyor. Kennington Oval’da 2 bin kişi önünde Bolton Wanderers-Royal Engineers finalinde ilk FA Cup’un sahibi 1-0’lık skorla Bolton Wanderers oluyordu. FA Cup finali 1923’e kadar değişik statlarda oynandı. Bu tarihten sonra ise kupa sahibini Wembley Stadı’nda buldu. Wembley, FA Cup finaline ev sahipliği yaparak, milli olma şansını bulamayan oyunculara, ‘Wembley’de oynadım’ deme şansını verdi.

Wembley’in yıkılmasıyla FA Cup’un adresi Galler’in Cardiff şehrinde bulunan Milenyum Stadı olmuştu. 6 yıl aradan sonra kupa evine dönerken, ‘Yeni Wembley’de kupayı ilk biz kazandık’ demek önemini arttırmıştı. 19 Mayıs 2007’de Chelsea-Manchester United FA Cup finalinde Drogba’nın attığı golle gülen taraf Londra ekibi Chelsea olurken, aynı zamanda Yeni Wembley’de ilk kupayı kaldıran takım olmuştu. Milli maç düzeyinde ilk resmi açılış ise 1 Haziran 2007’de İngiltere-Brezilya maçıyla gerçekleşti. Wembley Stadı yakın dönemde ise 2011’de Şampiyonlar Ligi, 2013’te ise UEFA Avrupa Ligi finaline ev sahipliği yaptı.

Wembley Stadı sadece futbol maçlarına değil, unutulmaz konserlerin yanı sıra rugby, Amerikan futbolu ve boks maçlarına da sahne oldu.

Wembley’in unutulmaz anları

1948 Olimpiyat Oyunları

Londra Olimpiyatlara 1940’da ev sahipliği yapacaktı. Ancak 2. Dünya savaşından dolayı ara verilen Olimpiyatlar 29 Haziran 1948’de Wembley’in ev sahipliğiyle açıldı. 59 ülkeden 4104 atlet 136 branşta madalya için mücadele etti.

İngiltere – Macaristan maçı

25 Kasım 1953’de oynanan İngiltere-Macaristan karşılaşması ‘Olimpiyat Şampiyonu’ Macaristan ile ‘Futbolun Anavatanı’ İngiltere’yi karşı karşıya getirdiği için Yüzyılın Maçı olarak tanımlandı. Karşılaşmayı Macaristan 6-3 kazanırken, İngiltere ilk kez kendi sahasında Britanya Adaları dışında bir ülkeye yenilmiş oldu.

1966 Dünya Kupası finali

İngiltere, tarihindeki ilk ve tek Dünya Kupası’nı Wembley’de kazandı. 1966 Dünya Kupası finalinde Almanya ve İngiltere karşılaşırken, İngiltere uzun yıllar tartışılan bir golle uzatma dakikalarında kupaya uzandı. Finale damgasını vuran isim Azeri yan hakem Tevfik Behramov oldu.

1985 Afrika’ya yardım konseri

Sanatçı Bob Geldorf’un öncülüğünde 13 Haziran 1985’de gerçekleşen ve 16 saat süren konserde Afrika’daki açlıkla mücadele için 160 milyon dolarlık yardım toplandı.

1996 Avrupa Şampiyonası finali

Almanya-Çek Cumhuriyeti finalinde ilk yarıyı Çekler, 1-0 önde tamamladı. 69. dakikada Mehmet Scholl’un yerine oyuna giren Oliver Bierhoff sadece 4 dakika sonra beraberlik golünü, uzatma devresinin 95. dakikasında ise ‘altın golle’ kupayı Almanya’ya taşıdı.