Halk arasında kan kanseri ya da ilik kanseri olarak bilinen lösemi, beyaz kan hücrelerinin kontrolsüz çoğalması ile ortaya çıkıyor. Her yaşta görülebiliyor olsa da, çocukluk çağında en sık görülen kanser türü olarak karşımıza çıkıyor.
Vücutta kemik gelişimi dışında pek çok organ sisteminde görev yapan D vitamininin eksikliği ise birçok ciddi hastalığın oluşumunda rol aldığı gibi lösemiyi de tetikleyebiliyor. Onkoloji Uzmanı Doç. Dr. Müge Gökçe, löseminin bilinen kesin bir sebebi olmadığı vurguluyor ve lösemi gelişme riskini artıran faktörleri şöyle sıralıyor:
- Down sendromu
- Fanconi aplastik anemisi
- Bloom sendromu gibi genetik bazı hastalıklar
- Yüksek dozda radyasyona maruz kalma
- Daha önce başka nedenlerle kemoterapi ya da radyoterapi alma
- Benzen gibi güçlü kimyasallara maruz kalma
- Gebelik yaşının 40’ın üzerinde olması
- D vitamini eksikliği
Uykudan uyandıran kemik ağrıları ve giderek büyüyen bezelerin dikkate alınması gerektiğine işaret eden Doç. Dr. Müge Gökçe’ye göre, akut ve kronik olmak üzere 2 tip lösemi var. Çocukluk çağında en sık görülen tipi akut lenfoblastik lösemidir. Ateş, solukluk, halsizlik, yorgunluk, vücutta morluklar, tekrarlayan anlamsız burun ve diş eti kanamaları, özellikle ağrı kesiciye yanıtsız kemik ağrıları, boyunda bezeler löseminin belirtileri olabilir. Çocuklarda bu belirtilerin bir ya da birkaçı olduğunda vakit kaybetmeden çocuk doktoruna götürmek önemlidir. Ancak bu bulgular sadece löseminin bulguları değildir. Örneğin büyüme çağında kemik ağrıları görülebilmektedir. Ancak büyüme ağrıları lösemi gibi gece uykudan uyandırmaz ve ağrı kesici ile kısa sürede kontrol altına alınabilir. Boyundaki bezeler ise bazı enfeksiyonlarda da ortaya çıkabilir.
1 yaşın altındaki bebeklerde risk yüksek
Lösemi; lenfoma ya da meme kanseri gibi evrelendirilemez. Ancak yaş, kemoterapiye yanıt durumu ve genetik analiz sonuçlarına göre düşük, orta ve yüksek risk olmak üzere 3 risk grubuna ayrılır. Tanı anında 2-5 yaş arası olmak iyi bir bulgu iken, 1 yaş altı olmak riskli bir bulgudur.
Kemik iliği nakli gerekebiliyor
Lösemi tedavisi risk grubuna göre ilaç dozları ayarlanarak kemoterapi ile yapılmaktadır. Düşük ve orta riskli hastalar sadece kemoterapi ile tedavi edilmektedir. Ancak yüksek riskli hastaların bir kısmı kemoterapi ve radyoterapi ile tedavi edilirken bir kısmına da kemik iliği nakli yapılması gerekmektedir. Düşük riskli lösemilerde tedavinin başarı şansı yüzde 85-90, orta riskli lösemilerde yüzde 80-85 ve yüksek risklilerde yüzde 75-80’dir.
Lösemi vakalarının yüzde 10-15’i tekrarlayabilir. Hastalığın tekrarlama zamanı önemlidir. Örneğin tedavi devam ederken tekrarlayan olgular daha riskli olup mutlaka kemik iliği nakli yapılması gerekir.Ortalama 2 yıl olan tedavi süresi bittikten sonra 5 yıl tamamlanana kadar hastalar nüks için risklidir. 5 yıl tamamlandıktan sonra ise iyileşmiş kabul edilir.
