Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği (CİSST) Yönetim Kurulu Üyesi Berivan Korkut, tutuklulardan gelen mektupların şikayetlerini ve cezaevlerinde yaşanan hak ihlallerini anlattı. CİSST Yönetim Kurulu Üyesi Berivan Korkut, “Hastaneye çıkarılmıyorlar. 12 kişilik koğuşlarda 30 kişi kalıyor. Dönüşümlü yatan mahpuslar var. Sosyal aktivitelere çıkışta, psikologla görüşmede, haklarına ulaşmada ciddi sorun yaşatıyorlar” dedi.
Adalet Bakanlığı’nın Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Dilekçe Komisyonu’na gönderdiği bilgiye göre; 15 Eylül 2018 tarihi itibariyle 211 bin 274 kapasiteli toplam 449 cezaevinde, 246 bin 426 tutuklu bulunuyor. Bakanlığın verdiği bilgiye göre cezaevlerinde toplam kapasitenin 35 bin 152 kişi üzerinde tutuklu bulunmakta. Sürekli artan cezaevi nüfusuna karşı yaşam alanları daraltılan tutuklular, hak ihlallerinin de beraberinde arttığını belirtiyor.
‘KAPASİTE FAZLALIĞI’
Mezopotamya Ajans’a değerlendirme yapan ve son 10 yılda hapishane nüfusunda ciddi oranda artış yaşandığını belirten Korkut, kapasitenin çok üzerinde olmasının tutukluların yaşam alanlarını önemli ölçüde etkilediğine dikkat çekti. Korkut, “Mahpus kapasite fazla olduğu için sağlığa erişmede ciddi sıkıntılar yaşanıyor. Hastaneye aylarca ulaşmıyor. 12 kişilik koğuşta 30 kişi kalıyorlar. Yataklar yetmediği için dönüşümlü yatan mahpuslar var. Bazı cezaevlerinde tuvaletin önüne kadar yer yataklarının olduğunu söylüyorlar. Kapasite fazlalığı sosyal aktivitelere çıkışta, psikologla görüşmede, haklarına ulaşma konusunda çok ciddi bir sorun yaşatıyor” diye belirtti.
‘SÜREKLİ YAPILAN SEVKLER’
OHAL öncesi yaşanan hak ihlallerinin OHAL’den sonra da devam ettiğinin altını çizen Korkut, siyasi tutukluların isteği dışında bir yıl içinde üç farklı cezaevine sevk edilebildiğini aktardı. Korkut, “Mahpuslar her sevk durumunda yeniden semaver, televizyon gibi şeyler almak durumunda kalıyor. Ailelerin mahpuslara uzak olması, anne babanın yaşlı ya da hasta olması nedeniyle görüşe gelememesi gibi hiçbir etken göz önüne alınmadan sevkler yapılıyor. Böylece hem aile hem de mahpus cezalandırılıyor” sözlerini kullandı. Cezaevinde herhangi bir uygulamaya karşı gelen tutukluların disiplin cezalarıyla karşı karşıya kaldığına dikkat çeken Korkut, 3 buçuk yıldır görüş yasağı olan tutukluların olduğunu kaydetti. Korkut, avukatın da ziyarete gitmemesi halinde tutuklunun dış dünyayla bağının tamamen koparıldığını ifade etti.
‘ÇEVİRMEN YOK’ DENİLEREK KİTAPLAR ALINMIYOR
Cezaevlerindeki en temel şikayetler arasında kitap kısıtlamalarının olduğuna vurgu yapan Korkut, sözlerini şöyle sürdürdü: “Birçok hapishane aileler ya da kurye yoluyla gönderilen kitapları almıyor. Mahpuslara kantin yoluyla kendi paralarıyla kitap alması dayatılıyor. Mahpusların istediği kitaplar olmuyor ya da çok pahalı oluyor. Bu da pratikte kitap alamama ve okuyamama gibi bir sonuç doğuruyor. Dışarda toplatmama kararı olmamasına rağmen kitaplara el konuluyor. Mahpusların kendi bulunduğu yerde 5-7 kitabın üzerinde kitap bulunduramıyor. Bu durum mahpusun araştırma yapmasını imkansız hale getiriyor. Türkçe yazılmayan kitaplar konusunda da sıkıntılar yaşanıyor. ‘Çevirmen yok’ denilerek başka dilde yazılan kitaplar içeriye verilmiyor. Bazı mahpusların yıllardır üzerinde çalıştıkları kitap taslaklarına el konulduğu belirtiliyor. Mahpusun kendi yazıp dışarı gönderdiği taslaklar basılıp kitap olduğunda sakıncalı bulunarak içeri alınmayabiliyor.”
GÜNLÜKLERE ‘GÖRÜLMÜŞTÜR’ DAMGASI
Son yıllarda tek bir radyo sınırlaması getirildiğini aktaran Korkut, bu durumun Türkçe bilmeyen tutuklular için kendi ülkelerinden haber almayı imkansız hale getirdiğini belirtti. Korkut, “Televizyon kanallarına da aynı sınırlama getirildi. Bunun dışında iadeli taahhütlü gönderilmeyen birçok mektuba el konuluyor. Mahpuslar tüm mektupları iadeli mektup gönderecek ekonomileri olmadığını belirtiyor. Bir diğer sorun mahpusların günlüklerine el konulması. Kişiye özel olan günlükler gece yarısı yapılan koğuş baskını sırasında el konularak ‘Görülmüştür’ damgası vuruluyor. Yine mahpuslar son zamanlarda yazdıkları dilekçelerin işleme konulmadığını ifade ediyor. Eskiden bu gibi sıkıntılar olduğunda İnfaz Hakimliklerine şikayet edildiği zaman daha fazla mahpusun lehine sonuç alınıyordu. Son dönemde İnfaz Hakimleri hapishane idaresi lehine davaları sonuçlandırmaya başladı” diye konuştu.
‘ÇÖZÜM İÇİN BİRLİK OLMALI’
Sürekli artan kalabalık sorununu çözmek ve yaşanan hak ihlallerini önlemek için hiçbir çözüm önerisi sunulmadığını dile getiren Korkut, hapishanede yaşanan sorunların bakanlıklarca ele alınıp önlem geliştirilmesi gerektiğini ifade etti. Hapishanelerdeki temel hakların hak olarak görülmediğini dile getiren Korkut, zaten sınırlı olan iletişim haklarının engellenmesinin ötelenemeyecek kadar önemli bir konu olduğunun altını çizdi. Hapishanede yaşananların kamuoyuna yeterince yansımadığını aktaran Korkut, “Sınırlı sayıda hak ihlalleri haberleri çıkıyor. Hapishanede yaşananlar noktasında ilgisizlik söz konusu. ‘Hapishanedir olur’ diye bakılıyor. Hapishanede yaşanan sorunlar yalnızca tutuklu kişiler ve yakınları, ilgili derneklerin üzerinden çözülebilecek konular değil. Bu konuda bütün çevrelerin biraz daha ilgili olmaları, hapishane sorunlarını çözebilir. On binlerce insandan bahsediyoruz. Bu insanlar bizim toplumumuzun bir parçası. Bu sorunların çözümü konusunda birlikte harekete geçmemiz gerekiyor” dedi.
