BES artık! [Analiz: Semih Ardıç]

AKP Hükümeti, kaynak krizinden çıkmak maksadıyla bankalara ‘şu firmaya kredi verin, bu firmaya kredi vermeyin’ diyor. 78 milyona ait menkul, gayr-i menkul veya KİT namına ne kaldıysa hepsi Paralel Hazine’ye naklediliyor. Çalışanların maaşından Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) için mecburî kesinti en son icat. Serbest piyasa, serbest piyasa olalı böyle ucube görmedi. İsmi üzerinde ferdî hareket edilecek bir mevzuda devlet herhangi bir zorlamada bulunamaz, bulunmamalıdır.

TBMM’de ekseriyeti elinde tutmak iktidar partisine aklına gelen her adımı atma hakkı vermez. Halka rağmen cebrî bir kanun çıkarılırsa ne olur? Halk fiiliyatta bu tavırdan duyduğu rahatsızlığı ortaya koyar. Bu zaviyeden BES’te gelinen nokta ibret verici. 1 Ocak 2017’den itibaren 1.000 ve üzeri kişinin istihdam edildiği işletmelerde her çalışandan aylık 100 lira mecburî kesinti yapılıyor.

1 Ocak’tan itibaren 1 milyon 658 bin çalışan kanun zoruyla da olsa BES’e geçti. 1 Şubat-15 Şubat arasında 571 bin kişi cayma hakkını kullanarak sistemden çıktı. Girenlerin yüzde 34’ü aylık 100 TL, senelik 1.200 TL ödemek istemediğini beyan etti. Devletin her katılımcıya 100 liraya mukabil 25 lira ilave yapacak olmasına rağmen ‘hayır’ diyenlerin bu kadar kısa müddette bu kadar yüksek olması manidar.

İlk ay otomatik BES’e dahil olunan çalışanlar 30 gün sonunda muhasebeye koşmuş. Üç çalışandan biri, 1 Şubat’tan itibaren hızla BES’ten uzaklaşmış. Böyle giderse iki çalışandan biri sistemde kalabilir. Enflasyon arttıkça, kur ve faiz yükseldikçe sistemde biriken paraların eridiğini görenler de cayma hakkını kullanacaktır.

FİYASKONUN FAİLİ OLARAK YİNE BİR MİHRAK BULUNDU!

Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek bu kadar sert bir reaksiyon beklemiyor olmalı ki fiyaskoyu ‘BES aleyhinde kampanya yürüten bazı mihraklara’ bağladı. Kanun hazırlanırken niçin vatandaşa malumat vermediklerini izah edeceğine, “Düzenlemeyi alelacele Meclis’ten geçirdik. Maaşların yetmediğini, çarşı pazarda fiyatların el yaktığını, çalışanların ay ortası gelmeden eş dosttan borç istediğini bilmezden geldik. Hata yaptık.” diyeceğine mücerret suçluyu hemen buluveriyor. Kaldı ki kim BES aleyhine kampanya yürütüyor? Tweet atanların hapsi boyladığı Türkiye’de hükümetin “BES’li olunacak, ol!” emrine muhalefet etmek mangal gibi yürek ister. Ne Şimşek’in iddia ettiği gibi etkin bir muhalefet kaldı ne de böyle bir BES’e hayır kampanyası var.

O kadar basit ki bu fiyaskonun sebepleri. Aylık geliri 5 bin TL ve fevkinde olanlar zaten BES’e senelerdir para yatırıyor. Onlar aynen devam ediyor. Bilvesile bir parantez açayım: Bu yatırımın karşılığını alıp alamayacaklarını, ana paralarının kuşa dönüp dönmeyeceğini bugünden hesap etmek zor. Emeklilik fonlarının başarılı olduğu ABD, Norveç gibi ekonomilerde senelik enflasyon bizim aylık enflasyonumuzdan bile az. Üstelik para birimleri öyle bir günde 10 kuruş artıp ertesi hafta 20 kuruş düşecek kadar istikrarsız değil. Dövizin son 3 senede yüzde 80 artmasının Türkiye’de BES fonlarını ne hale getirdiğini bilen var mı?

100 LİRALIK ZAMMA RAĞMEN ASGARÎ ÜCRET ERİDİ

‘Zengin malı fakirin çenesini yorar’ misali yukarıdaki münazara, son sürat BES’ten çıkanları zerre kadar alakadar etmiyor. Mecburen BES’e dahil edilenler arasında asgarî ücret alanların sayısı hayli fazla. Bu kesim, muhtemelen 100 liralık 2017 zammının bu şekilde cebine girmeden gitmesine tepki gösterdi ve ‘ben yokum’ dedi.

Nasıl ‘evet’ desin ki. Maaşı 2016 başında 440 dolar iken 2017’de 388 dolara indi. Eriyen maaştan bir de BES’e ödeme mi yapsın? Elektrik, su, doğalgaz faturaları, kira ve mutfak masrafı derken elde avuçta para kalmıyor ki 100 lirayı kenara ayırabilsin. Kırmızı plakalı zırhlı Mercedes’in sağ arka koltuğunda, korumalar eşliğinde yürünen kırmızı halının üzerinde, VIP salonlarda bunları dile getirecek kimse yok tabii.

ASGARÎ ÜCRETLİYE VERGİ VAR, TEKNE ALANA YOK!

Asgarî ücretlinin derdi başından aşkın. Kaynak ihtiyacını karşılamak için bu kesimin belini iyice bükecek bir yük daha getirilmemeliydi. Bilakis AKP, 2002’de verdiği sözü tutmalı ve asgari ücretten Gelir Vergisi almaktan vazgeçmeliydi. Gelir Vergisi beyannamelerine bakın. Asgari ücretliler; doktor, avukat ve kuyumcu gibi pek çok mükelleften daha fazla vergi ödüyor. Çarpıklık düzeltilmediği gibi en son vergi indirimlerinde lüks yat, kotra ve teknelerin ÖTV’si sıfıra indirildi. Nispet yapar gibi!

BES’teki fiyaskonun diğer sebebi getiri potansiyelinin düşük kalması olabilir. Esas sebep reel

gelirlerin enflasyon ve dövizin artması sebebiyle mum gibi erimesidir.

Demek ki kaynak teşkil edecek imalat odaklı yatırımları gerçekleştirmek, ihracat ve turizm gelirlerini artırmak, hariçten yatırım çekmek yerine kümesteki kazları yolmak bilinen bir metot olsa da netice almak her daim kolay olmayabiliyormuş.

Vatandaşın mesajı gayet berrak: Artık BES!

Türkiye'de bu haberi engelsiz paylaşmak için aşağıdaki linki kopyalayınız👇

YORUM YAZIN

Lütfen yorumunuzu yazın
Lütfen isminizi girin