Yıl 1956. Mısır, Etiyopya, Sudan ve Güney Afrika’dan oluşan Afrika Futbol Birliği CAF kuruluyor. Hemen bir yıl sonra ilk Afrika Uluslar Kupası’nın hayata geçmesi için karar alınıyor. İlk kupa finaline Sudan ev sahipliği yapacaktır. Üye ülke sayısı 4 olunca tüm ülkeler eleme olmadan ilk Afrika Uluslar Kupası finaline doğrudan katılır. Şubat 1957’de yapılacak finaller öncesi ırkçı Güney Afrika rejimi “Oyuncular ya tamamen siyahî olacak ya da tamamen beyaz olacak” teklifini getirir. Diğer 3 ülke bu teklifi geri çevirince Güney Afrika, ilk Afrika Uluslar Kupası finallerine katılmaktan vazgeçer. Sudan’ın başkenti Hartum’daki finallerde Etiyopya direk finale kalır, Mısır ise Sudan’ı yarı finalde 2-1, finalde Etiyopya’yı 4-0 yenerek ilk Afrika Uluslar Kupası şampiyonu olur.
Dört ülke ile başlayan Afrika Uluslar Kupası bugün 31. kupanın sahibini bulmak için Gabon’nun ev sahipliğinde 16 ülkenin katılımıyla başlıyor. Kupanın favorileri arasında Fildişi Sahilleri, Senegal, Cezayir ve Mısır bulunuyor. Mısır, Afrika Uluslar Kupası ya da kısa adıyla AFCON’u en çok kazanan ülke. Kupada 7 şampiyonluğu bulunan Mısır son yıllarda yaşadığı iç karışıklıklardan dolayı başarı çıtasını düşürdü. Mısır 2008 ve 2010’da AFCON şampiyonu olmuştu.
Avrupa için tam bir ızdırap
AFCON, Afrika için coşku olurken özellikle Avrupa için ızdırap oluyor. Sebebi, Kupanın 2 yılda ve Avrupa’da sezon devam ederken yapılması. 1990’lı yıllara kadar AFCON Avrupa için bir sorun teşkil etmiyordu. Avrupa liglerinde Afrikalı oyuncu sayısı çok sınırlıydı ve mevcut oyuncular da genelde orta sıra takımlarında oynuyordu. Ancak Afrika’dan çıkan yıldız oyuncuların İngiltere, İtalya, Almanya, Fransa ve İspanya liginde top koşturup takımlarının yıldızları hâline gelmesiyle AFCON, Avrupa için problem olmaya başladı.
Şampiyonluk mücadelesi veren takımlar sezonun tam ortasında takımın en önemli isimlerini AFCON’a göndermek zorunda. Daha önce Drogba, Eto’o, Adebayor, Essien, Okocha, Yaya Toure, Sow gibi yıldızlar yaklaşık 1 ay takımlarını şampiyonluk yolunda yalnız bırakmıştı. Gabon’un ev sahipliğini yapacağı 31. AFCON’a sadece Premier Lig’den 26 oyuncu katılırken, Avrupa’nın önde gelen liglerinin yanı sıra Kanada, İzlanda, ABD, Moldova, Vietnam, Çin, Güney Kore ve Finlandiya liginden oyuncular da kupa için ter dökecek.
1968 yılından itibaren düzenli olarak her iki yılda bir düzenlenen AFCON, 4 yılda bir Dünya Kupası ile aynı yıla denk geldiği için 2012’den sonra tekli yıllarda düzenlenmeye başladı. 2012’de alınan bu karar 2013’te uygulamaya kondu. Böylece iki yıl üst üste AFCON oynanmış oldu. Birçok kulüp iki yıl üst üste en önemli oyuncularını AFCON’a göndermenin sıkıntısını yaşadı.
Pierre-Emerik Aubameyang fırtınası esebilir
Bu seneki AFCON’nun en önemli yıldızı şüphesiz ev sahibi Gabon’un Borussia Dortmund formasını giyen forveti Pierre-Emerik Aubameyang olacak. Bundesliga’da fırtına gibi esen Aubameyang, milli forma altında 52 maçta 21 gol attı. Yıldız oyuncunun babası Pierre Aubameyang da bir futbolcuydu. 90 kez milli formayı giyen baba Aubameyang uzun yıllar milli takım kaptanlığı da yapmıştı. Şimdi milli formayı giyme sırası oğul Aubameyang’da. Aradaki büyük fark ise boynuzun kulağı geçmesi gibi. Çünkü oğul Aubameyang bir dünya yıldızı. Tek çiçekle bahar gelmez elbet ama Pierre-Emerik Aubameyang’lı Gabon ev sahibi olmanın avantajını da kullanıp tarihinde ilk kez Afrika Uluslar Kupası’da şampiyonluk yaşayabilir.
Kupada dikkatlerin üzerinde olacağı bir diğer yıldız ise Liecester City’nin 132 yıllık tarihinde ilk kez İngiltere şampiyonu olmasında başrol oynayan isimlerden Cezayirli Riyad Mahrez. 2016’da Afrika’da yılın futbolcusu seçilen Mahrez, takım arkadaşı İslam Slimani ile adeta tüm ülkenin yükünü omuzlarında çekiyor. Cezayir’in başarısı tam anlamıyla Mahrez’in performansıyla doğru orantılı olacak. Bir süre Bursaspor formasını da giyen Demokratik Kongo’nun Villarreal’de top koşturan forveti Cedric Bakambu, Mısır’ın Arsenal formasını giyen hücuma dönük ortasaha oyuncusu Muhammed Elneny, Gana’nın Schalke 04’te oynayan sol beki Baba Rahman ve Senegal’in Napoli’de top koşturan orta saha oyuncusu Kalidou Koulibaly AFCON’a damga vuracak yıldızlar arasında gösteriliyor.
İş yazı turaya kalırsa…
31.AFCON’un şampiyonluk maçı 5 Şubat’ta oynanacak. Büyük sürprizler bizi bekliyor muhtemelen. Ancak ilginç bir kupa olan AFCON’da bazen yazı-tura ile üst tura çıkan takımlar bile oluyor. 1965 yılında kupa finallerine 6 ülke katılırken, iki grupta yapılan maçlar sonunda Tunus ve Senegal rakipleri olan Etiyopya’yı 4-0 ve 5-1’lik skorla yendi. Daha çok gol atmanın averaj olmadığı o yılda diğer grubun lideri Gana’nın finalde rakibi olacak takım yazı-tura ile belirlendi. Kura sonunda Tunus finale kalırken, kupayı 3-2’lik skorla Gana kazandı. 1988’de bu kez Fas ile Fildişi Sahilleri arasında yarı finale kalacak takımı belirlemek için yazı tura atıldı. Kazanan Fas olurken, Fildişi Sahilleri yarı finali görmeden evine döndü.
Süper Lig’den AFCON’a gidecek oyuncular
SÜPER LİG: Karabük: 3, Kayseri: 2, Alanya: 2, Rize: 2, Adana: 1, Antalya: 1, Osmanlı: 1, Başakşehir: 1, Galatasaray: 1, Fenerbahçe: 1, Beşiktaş: 1, Trabzon: 1.
TFF 1. LİG: Göztepe: 1, Sivas: 1, Eskişehir: 1.
ÜLKELERE GÖRE
SENEGAL (4): M.Sow (Fenerbahçe), N’Diaye (Osmanlı), Gassama (Alanya), Diallo (Çaykur Rize).
GABON (2): Poko (Karabük), Meye (Eskişehir).
BURKİNA FASO (2): Traore (Kayseri), Traore (Karabük).
KAMERUN (2): Chedjou (Galatasaray), Aboubakar (Beşiktaş).
TOGO (2): Akakpo (Trabzon), Segbefia (Göztepe).
GANA (2): Boye (Sivas), Attamah (Başakşehir).
MALİ (2): S.Sow (Kayseri), Yatabare (Karabük).
CEZAYİR (1): M’Bolhi (Antalyaspor).
TUNUS (1): Yaakoubi (Rize)
FİLDİŞİ SAHİLİ (1): Viera (Adana).
KONGO (1): N’Sakala (Alanya).
